পাঁচটা জনগোষ্ঠীৰ উৎসৱৰ সম্পৰ্কে সংক্ষিপ্ত বিৱৰণ।

অসমত পালন কৰা ভিন ভিন জনগোষ্ঠীৰ পাঁচবিধ উৎসৱৰ তালিকা কৰি প্ৰতিটো উৎসৱৰ সম্পৰ্কে সংক্ষিপ্ত বিৱৰণ, সাজ-পোছাক,গীত-মাত,নীতি-নিয়ম আদি অধ্যয়ন কৰি তলত প্ৰকল্পৰ প্ৰতিবেদন যুগুত কৰা হ'ল। 

জনগোষ্ঠীৰ নাম                      উৎসৱ 

-------------------------------------------------------------------

১/ মিচিং                             আলি-আয়ে-লিগাং

২/ দেউৰী                           ইবাঁকু বিচু উৎসৱ

৩/ বড়ো                             খেৰাই উৎসৱ

৪/ কাৰ্বি                              চমাংকান উৎসৱ

৫/ সোণোৱাল কছাৰী         বাইথ' পূজা বা উৎসৱ

-------------------------------------------------------------------

১/ মিচিং জনগোষ্ঠীৰ আলি আ:য়ে লৃগাং উৎসৱ :

    আলি আঃয়ে লৃগাং (Ali-Ai-ligang) অসমৰ মিচিং জনগোষ্ঠীৰ এক বসন্ত উৎসৱ। প্ৰতি বছৰে ফাগুন মাহৰ প্ৰথম বুধবাৰটোত এই উৎসৱ পালন কৰা হয়। এই উৎসৱক শস্য বা কঠীয়া সিঁচাৰ আৰম্ভণি উৎসৱ বুলিও কোৱা হয়। প্ৰথম অৱস্থাত ফাগুন, চ'ত বা ব'হাগ মাহৰ কোনো এটা দিনত এই উৎসৱ পালন কৰিছিল যদিও ১৯৫৬ চনত মিচিংসকলৰ বৃহত্তম আৰ্থ-সামাজিক অনুষ্ঠান বানে কেবাঙে (তেতিয়াৰ নাম আছিল নানে কেবাং) আলি আঃয়ে লৃগাং উৎসৱ ফাগুন মাহৰ প্ৰথম বুধবাৰে পালন কৰিবৰ বাবে প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায় আৰু তেতিয়াৰ পৰাই ফাগুন মাহৰ প্ৰথম বুধবাৰে এই উৎসৱ পালন কৰা হয়।

সাজ-পোছাক/ গীত-মাত/ নীতি-নিয়ম: 

    মিচিং ভাষাত "আলি" মানে শস্যৰ বীজ, "আঃয়ে" মানে ফল আৰু "লৃগাং" মানে সিঁচিবলৈ আৰম্ভ কৰা; অৰ্থাৎ আলি আঃয়ে লৃগাং মানে হৈছে শস্য সিঁচাৰ প্ৰথম দিন। সাধাৰণতে এই উৎসৱত মিচিংসকলে শস্য সিঁচাৰ লগতে ডেকা-গাভৰু, বুঢ়া-বুঢ়ী সকলোৱে সমূহীয়া ভোজভাত খাই নানান নৃত্য-গীত কৰে। লৃগাং উৎসৱত পিন্ধিব পৰাকৈ ছোৱালীবোৰে মোহনীয় প্ৰকৃতিৰ চিত্ৰৰে কিছুমান মচাং, এগ, ৰিঃ বি গাচেম, গেৰঃ দুমৰি বা মনৰ আপোনজনক মৰমৰ উপহাৰ দিবৰ বাবে ৰংচঙীয়া মিবু গালুক আদি সাজি উলিয়াবলৈ চেষ্টা কৰে। উল্লেখ্য যে তেওঁলোকৰ জাতীয় সাজ-পোছাকবোৰে তেওঁলোকৰ স্বকীয়তা বহন কৰে।

২/ দেউৰীসকলৰ ইবাঁকু বিচু উৎসৱ:

    ইবাঁকু বিচু অসমৰ দেউৰী সম্প্ৰদায়ৰ বসন্ত উৎসৱ। ব'হাগৰ প্ৰথম বুধবাৰৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সাতদিনলৈ পালন কৰা হয়।

সাজ-পোছাক/ গীত-মাত/ নীতি-নিয়ম: 

       এই উৎসৱ ব’হাগৰ প্ৰথম বুধবাৰে আৰম্ভ হয়। তেওঁলোকৰ পূজা-অৰ্চনা কৰাৰস্থল দেওঘৰত সেইদিনা বিশেষ পূজা কৰা হয়। সেই দিনটোক বিচুৰ (বিহুৰ) উৰুকা হিচাবে পালন কৰা হয়। দেওঘৰত সেই দিনা তেওঁলোকৰ উপাস্য দেৱতা কুন্দিমামা, পিচাদেমা, পিচাচি দেমাচি আদিকে প্ৰমুখ্য কৰি আন আন উপাস্য দেৱ-দেৱীসকললৈ ছাগলী, পাৰ, কুকুৰা আদি বলি হিচাবে আগবঢ়ায়। আনহাতে বিচুৰ উৰুকা ৰাতি বৰদেউৰীৰ ঘৰত অথবা তেনে এক সামাজিক স্থানত ডেকা-গাভৰু (দেউৰী ভাষাত মিৰা-মিৰাচি) সকলে নৃত্য-গীত কৰে। সপ্তাহ ধৰি এই বিহু অতি উলহমালহৰে পালন কৰাৰ অন্তত শেষৰ দিনটোক বিচু উৰুৱাবা (দেউৰী ভাষা) বোলে। 

     দেউৰী সমাজত বিবাহিত মহিলাই বুকুৰ পৰা ভৰিৰ গুৰুহাত পৰাকৈ মেথনি মাৰি দীঘল মুগা অথবা কপাহী মেখেলা পিন্ধে। কঁকালত তেওঁলোকে মুগা ৰিহা ( জকাচ্ছিবা) অথবা বাইগা মেৰাই লয়। গাত তেওঁলোকে চোলা পিন্ধে। দেউৰী মহিলা সকলে মূৰত মৰা গামোচা খনক টকয়া (গাতিকী)বোলে। বৰগঞা সমাজত মহিলা সকলে সাধাৰতে উৎসৱ পাৰ্বন আদিত বগা মেখেলা আৰু চোলা পিন্ধি গাত এখন বগা চাদৰ মেৰাই লয়। 

৩/ বড়োসকলৰ খেৰাই উৎসৱ:

   খেৰাই অসমৰ বড়ো জনগোষ্ঠীৰ লোকসকলে প্ৰজনন আৰু উৰ্বৰতাৰ প্ৰতীকৰূপত পালন কৰা এক কৃষিভিত্তিক উৎসৱ। এই উৎসৱ সাধাৰণতে কাতি মাহত (অক্টোবৰ -ডিচেম্বৰ) খেতি চপোৱাৰ ঠিক আগে আগে উদ্‌যাপন কৰা হয়। এই উৎসৱৰ লগত জড়িত খেৰাই নৃত্য এক ঋতুধৰ্মী নৃত্য। সিজু গছক বাথৌ দেৱতা হিচাপে গণ্য কৰি বড়োসকলে পৰম্পৰাগতভাৱে এই পূজা পাতে।

      খেৰাইৰ বুৎপত্তিগত অৰ্থ এচাম পণ্ডিতে এইদৰে দিছে, খেৰাই হ’ল ’খাৰ’ + ’আই’, অৰ্থাৎ খাৰ মানে হ’ল দৌৰা বা গতি কৰা আৰু "আই" মানে গোঁসানী। আইমাতৃক সন্তুষ্ট কৰিবৰ বাবে কৰা নৃত্যই হ’ল খেৰাই নৃত্য। কোনো কোনোৰ মতে খ-ৰ অৰ্থ হ’ল আঁঠু কঢ়া, ৰা-মানে সম্বোধন কৰা আৰু ই-ৰ অৰ্থ হ’ল ঈশ্বৰৰ উদ্দেশ্যে কৰা নৃত্য।

সাজ-পোছাক / গীত-মাত/ নীতি-নিয়ম  :

     বাথৌ দেৱতাৰ সমুখত বিভিন্ন উপাচাৰ, বলিৰ জীৱ-জন্তু, পশু-পক্ষী থৈ দেওধনীয়ে পূবফালে মুখ কৰি গমাৰি কাঠৰ পীৰাত বহে। ওজাই পিছত বহি আঁঠুলৈ মন্ত্ৰ মাতে। ওজাৰ পিছত বুঢ়া-মেথাসকল বহে। দেউৰীয়ে দেওধনীৰ বাওপিনে কিছু আঁতৰত বহে। সেইসময়তে খেৰাই নৃত্য চলি থাকে। পূজা শেষ হৈ যোৱাৰ পিছতো নৃত্য চলি থাকে। খাম, চিফুং, ৰিঙি, ৰামতাল, ওৱা, খোৱাং, বংগনা আদি এই নৃত্যত ব্যৱহাৰ হোৱা বাদ্যযন্ত্ৰৰ নাম। 

৪/  কাৰ্বিসকলৰ চমাংকান উৎসৱ:

    চমাংকান (Chomangkan) কাৰ্বি জনগোষ্ঠীৰ এক পৰম্পৰাগত উৎসৱ। ভূত-প্ৰেত আদি দেৱতাৰূপী শিৱ বা বূঢ়াগোসাঁইৰ ভক্তিত মজি থকা কাৰ্বি সকলৰ চমাংকান হ'ল মৃতকৰ উৎসৱ। মৃতকৰ আত্মাৰ শান্তি কামনা কৰি এই উৎসৱ পতা হয়। কাৰ্বি বিশ্বাস অনুসৰি চমাংকান অবিহনে মৃতকৰ আত্মাই সম্পূৰ্ণ ৰূ’পে পাপ-তাপ, দুখ-ক্লেশ আদিৰপৰা পৰিত্ৰাণ নাপায়। সাধাৰণতে তিনিদিনীয়াকৈ এই অনুষ্ঠান পতা হয়। চমাংকান এটা খৰচী অনুষ্ঠান, সেয়ে সকলো গৃহস্থই চমাংকান পাতিব নোৱাৰে। সেয়ে বহুকেইজন মৃতকৰ বাবে একেলগেও চমাংকান পতা হয়।

সাজ-পোছাক/ গীত-মাত/ নীতি-নিয়ম:

       কাৰ্বি সমাজত কোনো ব্যক্তিৰ মৃত্যু ঘটিলে তেওঁলোকে মৃতদেহটো তেওঁৰ আত্মীয়সকল আহি নোপোৱালৈকে ৰাখি থয়। আত্মীয়সকল অহাৰ পিছত আনুষ্ঠানিকতা ৰক্ষা কৰি শৱ সৎকাৰ কৰা হয় আৰু হাড়বোৰ পুতি থোৱা হয়। তাৰ পিছত চমাংকান পতা বাধ্যতামূলক। এই অনুষ্ঠান পতাৰ নিৰ্দিষ্ট কোনো দিন বাৰ নাই যদিও কোনো "শুভ অনুষ্ঠান দেহাল বা ৰংকেৰ পূজাভাগ আৰু লখিমীপূজা হাচাকিকান পাতি উঠাৰ পাছতহে সাধাৰণতে 'চ'মাংকান' পতা হয়।

এই অনুষ্ঠান পতাৰ নিৰ্দিষ্ট কোনো দিন বাৰ নাই যদিও কোনো "শুভ অনুষ্ঠান দেহাল বা ৰংকেৰ পূজাভাগ আৰু লখিমীপূজা হাচাকিকান পাতি উঠাৰ পাছতহে সাধাৰণতে 'চমাংকান' পতা হয়। ছেং (ঢোল),হিজাপ (বিচনী), ছেংব্ৰোণ্ (সৰু ঢোল), ঢাল-তৰোৱাল, টাৰ (ঢাৰি),কুছাটা (জালি),চাটৰ (চুৰিয়া),  থাইৰাংপাক্ (ধনুকাঁড়),খালোন (বেতৰ পাচি), পৌহৌ (পাগুৰি), ছই (চোলা) আদি বস্তুবোৰ উৎসৱ পালনৰ বাবে সাজু কৰা হয়। চমাংকান তিনিধৰণৰ যেনে সাধাৰণ পৰ্যায়-কণফ্লাফ্লাং, মধ্যম পৰ্যায়- লাংটুক, উচ্চ পৰ্যায়- হাৰণে উৎসৱৰ আচাৰানুষ্ঠান চাৰিটা মুখ্য অংশত বিভক্ত।সেইকেইটা হৈছে চেদি, কাৰ্কলি,ৰংফু-ৰংলি-কাঙথিন আৰু লংহে ৰংকেৰ।        

      চমাংকান উৎসৱত চমাংকান ওছেপি গীত পৰিৱেশন কৰা হয়। এই উৎসৱত সকলোৱে ঢোলৰ ছেওত নৃত্য কৰে। চমাংকান উৎসৱৰ শেষত ‘বান্‌জাৰ’ কেকু’ অনুষ্ঠানৰ মাধ্যমেৰে মৃত ব্যক্তিজনৰ পাৰ্থিৱ সংস্কাৰ কৰা হয়  পুনৰ দাহ কৰি তাৰ কাষত ‘বান্‌জাৰ’ (যমপুৰীৰ অলংকৃত গৃহস্বৰূপ) সজাই।

৫/ সোণোৱাল কছাৰীসকলৰ বাইথ' পূজা বা উৎসৱ:

   সোণোৱাল কছাৰীৰ লোক-সমাজত স্মৰণাতীত কালতেই স্থিতি লভা খ্ৰীং খ্ৰীং বাইথ’ পৰম্পৰা অসমৰ সাংস্কৃতিক জগতৰ অমূল্য সম্পদ। মূলতঃ কৃষিভিত্তিক এই বাৰ্ষিক পৰম্পৰা প্ৰতিবছৰে শিৱৰাত্ৰিৰ পাছৰ দ্বিতীয় সোমবাৰক কেন্দ্ৰ কৰি আগদিনা ৰ্অথাৎ দেওবাৰে‘দেও নমোৱা’ কাৰ্য্যসূচীৰে আৰম্ভ কৰি চাৰিদিনীয়াকৈ পালন কৰা হয়। আধ্যাত্মিকতাভিত্তিক এই লোক-পৰম্পৰা সৃষ্টিতত্ত্বৰ সৈতে সংগতিসম্পন্ন।জনগোষ্ঠীটোৰ মূল উপাস্যদেৱতা হ'ল 'খ্ৰীং খ্ৰীং বাইথ'। ইয়াত 'খ্ৰীং' শব্দই পৃথিৱীৰ উৰণ, বুৰণ, গজন আৰু ভ্ৰমণ - এই চাৰিশ্ৰেণী জীৱ অৰ্থাৎ খ - উৰণ + ৰ - বুৰণ + ঈ - গজন + ঙ - ভ্ৰমণক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু এই চাৰিশ্ৰেণী জীৱৰ ত্ৰাণকৰ্তা 'বাইথ' দেৱতাৰ উদ্দেশ্যে সমস্ত জীৱকুলৰ কল্যাণাৰ্থে সম্পাদন কৰা উপাসনা পদ্ধতিটোক 'বাইথ' পূজা' বোলা হয়। ই আধ্যাত্মিক উৎসৱ।

সাজ-পোছাক/ গীত-মাত/ নীতি-নিয়ম:

    এই উৎসৱ শিৱ সম্বন্ধিত তন্ত্ৰস্বভাৱসম্পন্ন আধ্যাত্মিক আচাৰ-আচৰণেৰে সমৃদ্ধ। ইয়াত তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ প্ৰাচীন স্তুতিগীত হায়দাং-গীত আৰু হাইদাং-নৃত্য পৰিৱেশনেৰে পূজা-অৰ্চনা কৰাৰ লগতে মাটিৰ উৰ্বৰতা কামনাৰে বৰদৈচিলাক আমন্ত্ৰণ জনাই স্বতঃস্ফূৰ্ট উন্মাদনা আৰু উল্লাস-আনন্দৰে বিহু মাৰি ব'হাগ বিহুৰ আগমনি বা বিহু নমোৱা পৰ্ব সম্পাদন কৰে। এই পূজা/উৎসৱ মৌখিকভাৱে বাগৰি অহা বিভিন্ন কিংবদন্তি, প্ৰবাদ, প্ৰৱচন, লোক-কথা, আখ্যান ইত্যাদিৰ আধাৰতেই পালিত হৈ আহিছে যদিও মূলতঃ ই সৃষ্টিতত্ত্বৰ সৈতে সংপৃক্ত এটি কৃষিভিত্তিক সামাজিক-আধ্যাত্মিক উৎসৱ। কেতবোৰ নিদিষ্ট মুদ্ৰাৰে সৃষ্টিতত্ত্বৰ সাংগীতিক প্ৰকাশ আৰু ময়ূৰ পাখিৰ লয়লাস ভংগীমাৰে আত্মস্থ হৈ পৰিৱেশন কৰা হাইদাং গীত, হাইদাং নৃত্য, বিহু আৰু হুঁচৰিৰ জৰিয়তে শব্দচৈতন্য, ভাৱতৰংগ প্ৰভৃতিৰ সুষম সমন্বয়ত স্বতঃস্ফূৰ্ট ভাৱোন্মাদনাৰ দ্বাৰা ইয়াত শিৱ আৰু পাৰ্বতীক কিৰাত আৰু কিৰাতীৰূপে প্ৰকৃতাৰ্থত পুৰুষ আৰু প্ৰকৃতিক উপাসনা কৰা হয । 

   সোণোৱাল কছাৰী সমাজত মহিলাসকলে বুকুৰ পৰা ভৰিৰ গোৰোহাত পৰাকৈ দীঘল মেখেলা পৰিধান কৰে।

 সেই মেখেলাৰে তেওঁলোকে বুকুত মেথনি মাৰে। কঁকালত তেওঁলোকে এবিধ পৰম্পৰাগত কপাহী বস্ত্ৰ ‘এখেতীয়া (একাঠীয়া) মেৰাই লয়। গাত তেওঁলোকে ৰিহা পিন্ধে। এই সাজেৰে বাইথ' উৎসৱত অংশগ্ৰহণ কৰা দেখা যায়।  পুৰুষে কঁকালত চুৰিয়া, গাত চোলা পৰিধান কৰে, মূৰত চেলেং চাদৰ সহায়ত পাগিয়া মাৰে আৰু চেলেং চাদৰ গাত মেৰিয়াই লয়।  পৰম্পৰাগত গামোচাখন প্ৰত্যেকজন ব্যক্তিয়ে ডিঙিত মেৰিয়াই লয়।

------------------++++++------+++++++-----------------