ভটনাগৰ বঁটা আৰু ড° বিনয় কুমাৰ শইকীয়া । Santiswarup Bhatnagar award.

শান্তিস্বৰূপ ভটনাগৰ বঁটা কি? বিনয় কুমাৰ শইকীয়াৰ অৱদান কেনে?

ভটনাগৰ বঁটা হৈছে ভাৰতৰ বিজ্ঞান গৱেষণাগাৰৰ পিতৃস্বৰূপ ড° শান্তিস্বৰূপ ভটনাগৰ বিজ্ঞানী গৰাকীৰ নামত প্ৰদান কৰা একপ্ৰকাৰৰ বঁটা বা সন্মান। এই বঁটাৰ অৰ্থমূল্য হৈছে পাঁচ লাখ টকা (৫,০০,০০০/-) । তদুপৰি বঁটা প্ৰাপক গৰাকীয়ে ৬৫ বছৰ বয়সলৈকে মাহিলী ১৫ হাজাৰ টকাকৈ পেন্সন লাভ কৰি থাকে। বঁটা বিধ লাভ কৰিবলৈ হ'লে নিৰ্বাচিত বিজ্ঞানী বা উদ্ভাৱক গৰাকীৰ বয়স ৪৫ বছৰৰ ভিতৰত হ'ব লাগিব।  ৪৫ বছৰ বয়সলৈকে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ যিকোনো ক্ষেত্ৰত গৱেষণাত নিয়োজিত ভাৰতৰ যিকোনো নাগৰিক হ'ব লাগিব। তদুপৰি ভাৰতৰ বিদেশী নাগৰিক (OCI) আৰু ভাৰতত কাম কৰা ভাৰতীয় মূলৰ ব্যক্তি (PIEO) সকলক এই বঁটাৰ বাবে যোগ্য ব্যক্তি হিচাপে বিবেচিত কৰা হয়।

এই বঁটাটো বৈজ্ঞানিক আৰু ঔদ্যোগিক গৱেষণা পৰিষদৰ (CSIR) ভাৰতৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সঞ্চালক স্বৰ্গীয় ড০  শান্তি স্বৰূপ ভাটনাগৰৰ নামেৰে নামাকৰণ কৰা হৈছে আৰু ইয়াক 'বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ বাবে শান্তি স্বৰূপ ভাটনাগৰ (SSB) বঁটা' বুলি জনা যায়। বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যালৈ অসামান্য অৱদানৰ বাবে প্ৰতি বছৰে এই পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰা হয়। 

ভটনাগৰ বঁটা নিম্নলিখিত শাখাবোৰত উল্লেখযোগ্য আৰু উৎকৃষ্ট গৱেষণাৰ বাবে প্ৰদান কৰা হয় --  ১/জৈৱবিজ্ঞান,  ২/ ৰাসায়নিক বিজ্ঞান,  ৩/ পৃথিৱী, বায়ুমণ্ডল, মহাসাগৰ আৰু গ্ৰহ বিজ্ঞান,  ৪/ অভিযান্ত্ৰিক বিজ্ঞান, ৫/ গাণিতিক বিজ্ঞান, ৬/ চিকিৎসা বিজ্ঞান, ৭/ ভৌতিক বিজ্ঞান ।

বঁটাটো প্ৰদান কৰাৰ উদ্দেশ্য হৈছে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যাত উৎকৃষ্ট ভাৰতীয় কামক স্বীকৃতি দিয়া আৰু অনুপ্ৰাণিত কৰা ।

 এই বঁটা এনে এজন ব্যক্তিক প্ৰদান কৰা হয় যি ভাৰতৰ গৱেষণা পৰিষদৰ মতে প্ৰচেষ্টাৰ নিৰ্দিষ্ট ক্ষেত্ৰত মানৱ জ্ঞান আৰু প্ৰগতিৰ ক্ষেত্ৰত স্পষ্টভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু অসামান্য অৱদান আগবঢ়াইছে, যি হৈছে তেওঁৰ বিশেষজ্ঞতা।

পুৰস্কাৰৰ বছৰৰ আগৰ পাঁচ বছৰত প্ৰাথমিকভাৱে ভাৰতত কৰা কামৰ জৰিয়তে আগবঢ়োৱা অৱদানৰ আধাৰত এই বঁটা প্ৰদান কৰা হয়। এই বঁটা প্ৰাপকে গৱেষণা দেশতেই সম্পন্ন কৰিব লাগিব, আৰু অৱশ্যেই গৱেষণা হ’ব লাগিব দিকদৰ্শী৷ এনেবোৰ কাৰণতেই এই সন্মানক দেশৰ বিজ্ঞান ক্ষেত্ৰৰ অত্যন্ত শীৰ্ষস্থানীয় বঁটা বুলি গণ্য কৰি অহা হৈছে৷ 

 এই বঁটা লাভ কৰা প্ৰথম গৰাকী ভাৰতীয় বিজ্ঞানী হৈছে  কৰিমানিকম শ্ৰীনিবাস কৃষ্ণন। তেখেতে ১৯৫৮ চনত বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তিবিদ্যা আৰু উদ্ভাৱনৰ ক্ষেত্ৰত আগবঢ়োৱা অৱদানৰ ভিত্তিত এই বঁটা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল ।

২০২১ বৰ্ষত ইতিমধ্যে ঘোষণা কৰা জাননী অনুসৰি বিজ্ঞানক্ষেত্ৰলৈ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত অসমৰ তথা উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা সংস্থাৰ জ্যেষ্ঠ বিজ্ঞানী ড° বিনয় কুমাৰ শইকীয়া ডাঙৰীয়াক এই ভটনাগৰ বঁটা প্ৰদান কৰা হৈছে। যোৱা ২৫ চেপ্তেম্বৰত এই সম্পৰ্কে বাতৰি দূৰদৰ্শনত সম্প্ৰচাৰিত হৈছে।

ড° বিনয় কুমাৰ শইকীয়া উত্তৰ পূব ভাৰতৰ প্ৰথম গৰাকী এই বঁটা পোৱা ব্যক্তি। তেখেত জোনাকী নগৰত ওপজা আৰু  যোৰহাটৰ NEIST অৰ্থাৎ উত্তৰ পূব বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা সংস্থাৰ জ্যেষ্ঠ বিজ্ঞানী হিচাপে পৰিচিত ।

 

ড° বিনয় কুমাৰ শইকীয়াৰ বিজ্ঞান ক্ষেত্ৰত অৱদান :

       এই বছৰ শান্তি স্বৰূপ  ভটনাগৰ বঁটা  লাভ কৰিব সক্ষম হোৱা বিনয় কুমাৰ শইকীয়া হ'ল NEISTৰ পলিমাৰ পেট্ৰ’লিয়াম আৰু কয়লা ৰসায়ন গোটৰ বিজ্ঞানী । ড° শইকীয়াই কৰ্কট ৰোগৰ কোষ চিনাক্তকৰণৰ বাবে কয়লাক ব্যাৱহাৰ কৰাৰ এক ৰাসায়নিক পদ্ধতিৰ বিকাশ ঘটাই দুবছৰমানৰ পূৰ্বে বিশেষ চৰ্চা লাভ কৰিছিল৷ দেহৰ কৰ্কট আক্ৰান্ত কোষ নিৰূপণকে ধৰি চিকিৎসাক্ষেত্ৰত কাৰ্বন আধাৰিত এক অতি ক্ষুদ্ৰাকৃতিৰ পদাৰ্থ ব্যৱহাৰ কৰা হয়৷ কাৰ্বন কোৱাণ্টাম ডট (CQD) নামৰ এই পদাৰ্থবিধৰ আকাৰ ১০ নেন’মিটাৰ, মানে ১ চেণ্টিমিটাৰৰ ১ নিযুতভাগৰ ১০ ভাগতকৈ সৰু (অৰ্থাৎ ০.০০০০০১০ চেণ্টিমিটাৰ)৷ আমেৰিকা আৰু জাপানৰ দুটামান ৰাসায়নিক উদ্যোগে DQD উৎপাদন কৰে যদিও এই উৎপাদন ব্যয় খুবেই বেছি ৷ শইকীয়া আৰু তেওঁৰ সহযোগীয়ে যিৰূপে ’ডট’ উৎপাদনৰ কৌশল উদ্ভাৱন কৰিলে, সেই পদ্ধতিয়ে CQDৰ খৰচ আমদানিকৃত CQDৰ বিশভাগৰ এভাগলৈ হ্ৰাস কৰিলে৷ 

শইকীয়াৰ এনে আৰু কিছু উল্লেখযোগ্য অৱদান আছে৷ নিজা উদ্ভাৱনী গুণৰ বাবেই তেওঁৰ নামত ভাৰত আৰু আমেৰিকাত মুঠতে চাৰিটাকৈ পেটেণ্ট আছে৷ তেওঁলৈ যথাৰ্থভাৱেই আহিছে শান্তিস্বৰূপ ভটনাগৰ বঁটা ৷ এই বঁটাই এইটোও দুনাই প্ৰমাণ কৰিলে যে অসমতে পঢ়াশুনা কৰি, (বিনয় শইকীয়া দেবৰাজ ৰয় কলেজৰ স্নাতক, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ স্নাতকোত্তৰ) অসমতেই গৱেষণা কৰি বিজ্ঞানক্ষেত্ৰলৈ বিশিষ্ট বৰঙনি আগ বঢ়াব পাৰি৷ তেওঁৰ এই সন্মান উঠি অহা সকলৰ বাবে অনুপ্ৰেৰণা হওক ৷ আমাৰ সমাজৰ পৰা এনে শতজন বিনয় কুমাৰ শইকীয়াৰ জন্ম হওঁক তাকে কামনা কৰিলো।

   সদৌশেষত পুনৰাই কওঁ যে ইচ্ছা কৰিলে সকলো কৰিব পাৰি। উচ্চাকাংক্ষী ব্যক্তিয়েহে জীৱনত এনে সফলতা অৰ্জন কৰিব পাৰে। এনেধৰণৰ মহৎ তথা বিজ্ঞ ব্যক্তিসকলৰ জীৱনী অধ্যয়ন কৰিবৰ বাবে মই এই ছেগতে ছাত্ৰ ছাত্ৰী সকলক আন্তৰিক অনুৰোধ জনালোঁ। জীৱনৰ কিছু হিৰণ্ময়ী অনুভৱ ব্লগৰ তৰফৰ পৰা আমি সন্মানীয় বিজ্ঞানী গৰাকীক আন্তৰিক অভিনন্দন জ্ঞাপন কৰিছোঁ।

প্ৰৱন্ধটো পঢ়াৰ বাবে অশেষ ধন্যবাদ জনালো।

         --  দুদুল সোণোৱাল।

+++++++++++++++++++++++++++++++

Career Guidance And Counseling. জীৱিকাৰ নিৰ্দেশনা আৰু পৰামৰ্শ ।

Career Guidance And Counseling: জীৱিকাৰ নিৰ্দেশনা আৰু পৰামৰ্শ : সাম্প্ৰতিক সময়ত জীৱিকা অৰ্জনৰ নিৰ্দেশনা আৰু পৰামৰ্শ অতিকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় হিচাপে পৰিগণিত হৈছে। বিদ্যালয়ৰ পৰ্যায়ৰ পৰাই কেৰিয়াৰ সম্পৰ্কে সজাগ আৰু সচেতন কৰি তোলাৰ প্ৰয়োজনীয়তা আহি পৰিছে।

Career Guidance And Counseling .

জীৱিকাৰ নিৰ্দেশনা আৰু পৰামৰ্শ : সাম্প্ৰতিক সময়ত জীৱিকা অৰ্জনৰ নিৰ্দেশনা আৰু পৰামৰ্শ অতিকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় হিচাপে পৰিগণিত হৈছে। বিদ্যালয়ৰ পৰ্যায়ৰ শিক্ষাৰ পৰাই জীৱিকা সম্পৰ্কীয় আলোচনাৰ জৰিয়তে ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকলক জীৱিকা অৰ্জনৰ সম্পৰ্কত সজাগ কৰাটো দৰকাৰ হৈ পৰিছে। বিশেষকৈ গ্ৰাম্যাঞ্চলৰ ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকল এই ক্ষেত্ৰত একেবাৰে পিছপৰি আছে। ইয়াৰ প্ৰকৃত কাৰণ হ'ল কেৰিয়াৰ সম্পৰ্কে বুজিবলৈ বা জানিবলৈ ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকল ইচ্ছুক নহয় । বিদ্যালয়ত এই বিষয়ে কোনো কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰা নহয়। অভিভাৱক বা পিতৃ মাতৃ সকলোও জীৱিকা অৰ্জনৰ বিষয়ত অজ্ঞ আৰু উদাসীন মনোভাৱ পোষণ কৰা দেখা যায়। যিটো নগৰৰ ছবিখনৰ বিপৰীত দৃশ্য বুলি কব পাৰি। 

    নৱম শ্ৰেণীত ভৰি দিয়া লগে লগে জীৱিকা বা কেৰিয়াৰ সম্পৰ্কে সজাগ হোৱা প্ৰয়োজন। ভৱিষ্যত কি হ'ব ? ভৱিষ্যত কিদৰে সজাই তুলিম? কি পেচা গ্ৰহণৰ লক্ষ্য বান্ধি ল'লে ভাল হ'ব ? নিৰ্দিষ্ট পেচাত বা লক্ষ্যত উপনীত হ'বৰ বাবে কি কি অৰ্হতা অৰ্জন কৰিব লাগিব ? ইত্যাদি বিষয়বোৰ নিজে স্পষ্ট হ'ব লাগিব। 

    বিদ্যালয়ৰ পৰ্যায়ত আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ উপৰিও আমি বৃত্তিমূলক কিতাপ অধ্যয়ন কৰাটো অতিশয় প্ৰয়োজন। বিভিন্ন বাহিৰা কিতাপৰ জৰিয়তে বাহিৰৰ পৃথিৱীৰ সম্পৰ্কে ভূ পাব পাৰি। যিটো পাঠভিত্তিক কিতাপত পোৱা নাযায়। সেই বুলি পাঠভিত্তিক কিতাপৰ ওপৰত কম গুৰুত্ব দিবলৈ কোৱা নাই। নৱম শ্ৰেণীৰ পৰা পাঠসমূহ প্ৰতিটো বিষয় খৰচি মাৰি পঢ়িব লাগে। কিতাপত সন্নিবিষ্ট প্ৰতিটো প্ৰশ্নোত্তৰ মনত স্হায়ী ভাৱে ৰাখিব লাগে।

প্ৰথম কথা হ'ল তোমাৰ লক্ষ্য কি ?  ইয়াক ‌‌নিৰ্দিষ্ট কৰি লোৱাটো অতি প্ৰয়োজন । লক্ষ্য বান্ধি লোৱা পাছত - তুমি কিদৰে আগবাঢ়িব লাগিব ?  কিমান অধ্যয়ন কৰিব লাগিব ? ইত্যাদি কথাবোৰৰ ক্ষেত্ৰত তুমি মন দিব লাগিব। তদুপৰি তোমাৰ নিৰ্বাচিত লক্ষ্যটো তুমি ভাল পাব লাগিব। এটা কথা মনত ৰাখিবা যে মনপুতহ: লক্ষ্য হ'লেহে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হ'ব পৰা যায়। 

  তুমি নিজকে গঢ় দিবলৈ কিছুক্ষেত্ৰত বহু সংযত হ'ব লাগিব, নিজৰ মনক বিবেকেৰে পৰিচালনা কৰাব লাগিব। গাওঁয়ে চহৰে অনুষ্ঠিত হোৱা অপ্ৰয়োজনীয় সাংস্কৃতিক সন্ধিয়া, দহা, বিয়া, সবাহ, বিভিন্ন উৎসৱ আদিৰ পৰা তুমি নিজকে পৰাপক্ষত নিলগাই ৰাখিব লাগিব। কাৰণ এনেবোৰ অনুষ্ঠান নোহোৱা হৈ নাযায়, ভৱিষ্যতেও এনেধৰণৰ উৎসৱ উপভোগ কৰিবলৈ পাবা। কিন্তু তোমাৰ এই পঢ়িবলগীয়া, লক্ষ্যত উপনীত হ'ব পৰা সময়টো আকৌ ঘূৰি নাহে।

জীৱনৰ লক্ষ্য কেনে হোৱা উচিত ?

  

     জীৱনৰ লক্ষ্য কেনে হ'ব লাগে সেইটো নিৰ্ভৰ কৰে নিজৰ বিচাৰ বিবেচনাৰ ওপৰত। সাধাৰণতে যিকোনো লক্ষ্য বান্ধি লোৱাৰ আগতে সামৰ্থ্যতা বিষয়টোও মনত ৰখা প্ৰয়োজন। লক্ষ্যত উপনীত হ'বৰ বাবে অৰ্হতা, যোগ্যতা, টকা পইচা ,সময়, সুবিধা আদি উপাদান সমূহৰ প্ৰয়োজন হয়। এটা উদাহৰণৰ জৰিয়তে বুজা যাওক -- ধৰিলোৱা হ'ল ৰন্তূ নামৰ ল'ৰা এজনে ইঞ্জিনিয়াৰ হোৱাৰ লক্ষ্য বান্ধি লৈছে। সি বিদ্যালয়ত অমনোযোগী । কোনো বাহিৰা জ্ঞান আয়ত্ত কৰাৰ মন নাই। যোৱাবছৰ শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত দ্বিতীয় বিভাগত যেনতেন উত্তীৰ্ণ হৈছে। কিদৰে ইঞ্জিনিয়াৰত নামভৰ্তি কৰে নাজানে। গতিকে খুড়াকক কুটুৰি আছে। খুড়াকে ইঞ্জিনিয়াৰিং প্ৰৱেশ পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হ'বলৈ আবেদন কৰি দিয়ালে ওচৰত থকা কাফেৰ জৰিয়তে। কিন্তু মূৰকত প্ৰৱেশ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হ'ব নোৱাৰাৰ কাৰণে ৰন্তূৱে ইঞ্জিনিয়াৰিংত আসন নাপালে। ইমানতে তাৰ ইঞ্জিনিয়াৰিং হোৱা আশা নিৰ্বাপিত হ'ল।

এতিয়া ভাবা চোন ৰন্তুৱে ক'ত ক'ত ভুল কৰিলে বা কিয় লক্ষ্যত উপনীত হ'ব নোৱাৰিলে। ইয়াৰ কাৰণ কি কি হ'ব পাৰে ?

   প্ৰথম কথা ৰন্তুৱে শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত ভাল স্হান লৈ উত্তীৰ্ণ হ'বলৈ সক্ষম নহ'ল। কাৰণ তেওঁ শ্ৰেণীত অমনোযোগী আছিল আৰু ভালদৰে পঢ়া শুনা কৰা নাছিল। দ্বিতীয়তে, নিৰ্দিষ্ট কৰা লক্ষ্যৰ সম্পৰ্কে কোনো জ্ঞান স্পষ্ট নহয়।

   ৰন্তুৱে কেনেকৈ সাজু হোৱাৰ প্ৰয়োজন আছিল।

ৰন্তূৰ প্ৰথম কাম হ'ব - শ্ৰেণীৰ কিতাপবোৰ একাদিক্ৰমে মনোযোগেৰে পঢ়ি যোৱা। দ্বিতীয়তে ইঞ্জিনিয়াৰিং শিক্ষাৰ লগত সম্পৰ্ক থকা কিতাপ অধ্যয়ন কৰা। তৃতীয়তে ইংৰাজী আৰু বিজ্ঞান বিষয়ত বেছি গুৰুত্ব দিয়া। চতুৰ্থতে মোবাইল ফোন বা কম্পিউটাৰত ইঞ্জিনিয়াৰ ক'ত পঢ়িব লাগে, ইয়াৰ যোগ্যতাৰ মাপকাঠি কিমান , ইঞ্জিনিয়াৰ কাক বোলে আদিবোৰ বিচাৰি পঢ়ি জানি ল'ব লাগে। এই আটাইবোৰ দিশৰ ওপৰত ৰন্তুৱে ইঞ্জিনিয়াৰ হ'ব পাৰিব নে নোৱাৰে নিৰ্ভৰ কৰিব।

  গতিকে জীৱনৰ লক্ষ্যত উপনীত হ'বৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় হ'ল অধ্যয়ন। ছাত্ৰ ছাত্ৰীয়ে সময়ৰ কাম সময়ত কৰি লক্ষ্য প্ৰাপ্তিৰ উদ্দেশ্য আগত ৰাখি পাঠ্যপুথিৰ জ্ঞান অৰ্জন কৰিব লাগিব। তাৰোপৰি বিভিন্ন সৰ্বভাৰতীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰৱেশ পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হ'ব পৰাকৈ দশম আৰু দ্বাদশ শ্ৰেণী উত্তীৰ্ণ হ'ব প্ৰয়াস কৰিব লাগিব। 

 বিভিন্ন কেৰিয়াৰ শিক্ষাৰ পৰামৰ্শ

বিভিন্ন জীৱিকামূলক শিক্ষাৰ ভিতৰত - ইঞ্জিনিয়াৰ, ডাক্টৰ , বেংকৰ প্ৰৱন্ধক, আই পি এচ (IPS), ICS, IAS, JEE main, JEE advanced, IIT, NURSING, ANM, GNM, B.Sc. nursing, 

CEE (civil engineering), NDA-air Engineer,  pilot,  air hostess, Computer programmer, computer developper, BCA.

ইঞ্জিনিয়াৰ (Engineer): ইঞ্জিনিয়াৰ পাঠ্যক্ৰম পঢ়িবলৈ প্ৰৱেশ পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হ'ব লাগে। প্ৰৱেশ পৰীক্ষা বছেৰেকত দুবাৰ অনুষ্ঠিত কৰা হয়। মাৰ্চ মাহৰ পৰা জুনৰ ভিতৰত প্ৰথমটো প্ৰৱেশ পৰীক্ষা হয় আৰু আগষ্টৰ পৰা অক্টোবৰৰ ভিতৰত দ্বিতীয়টো পৰীক্ষা অনুষ্ঠিত কৰে।  কনিষ্ঠ অভিযন্তা (Junior Engineer/ JEE) পাঠ্যক্ৰম পঢ়িবলৈ যোগ্যতা হ'ল বিজ্ঞান শাখাত উচ্চতৰ মাধ্যমিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হ'ব লাগিব। অৰ্থাৎ দ্বাদশ শ্ৰেণী উত্তীৰ্ণ হ'ব লাগিব। উচ্চতৰ মাধ্যমিক পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হোৱাৰ পাছত এই পাঠ্যক্ৰমত নামভৰ্তি কৰিবলৈ প্ৰৱেশ পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হ'বলৈ আবেদন কৰিব লাগে। আজি কালি মোবাইল ফোনত ইয়াৰ সবিশেষ সহজে উপলব্ধ। আছাম পলিটেকনিক স্কুলত চিভিল ইঞ্জিনীয়াৰিং (PAT- Assam polytechnic Entrance Exam) পাঠ্যক্ৰম পঢ়িবলৈ হ'লে PAT ত প্ৰৱেশ পৰীক্ষাৰ বাবে আবেদন কৰিব লাগে। মাৰ্চ মাহৰ পৰা জুনৰ ভিতৰত প্ৰথমটো প্ৰৱেশ পৰীক্ষা পাতে আৰু আগষ্টৰ পৰা অক্টোবৰৰ ভিতৰত দ্বিতীয়টো পৰীক্ষা অনুষ্ঠিত কৰে। পলিটেকনিক অসম চৰকাৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত বৃত্তিমূলক স্কুল। বাকীবোৰ তোমালোকে মোবাইল ফোনত বিচাৰি পঢ়িবলৈ চেষ্টা কৰিবাহঁক 

উপসংহাৰ :

ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকলে বিকল্প চিনাক্ত কৰিবলৈ, বিকল্পবোৰ অন্বেষণ কৰিবলৈ আৰু সমাজত সফল হ'বলৈ প্ৰয়োজনীয় জ্ঞান, দক্ষতা আৰু অভিজ্ঞতা প্ৰাপ্ত কৰাত মনোনিৱেশ কৰিব লাগিব।  একবিংশ শতিকাৰ পৰিৱৰ্তনশীল কৰ্মস্থানৰ বাবে ভালদৰে নিজকে প্ৰস্তুত কৰিবলৈ হ'লে কিছু কষ্ট স্বীকাৰ কৰিব লাগিব , এয়া ধ্ৰুৱসত্য  । শ্ৰমিক বজাৰৰ পৰিৱৰ্তন আৰু কৰ্মস্থানৰ জটিলতা শিকোৱা জ্ঞান, দক্ষতা আৰু সামৰ্থ্য বহল কৰা, 

সিদ্ধান্ত লোৱাৰ দক্ষতা উন্নত কৰা, আত্মসন্মান আৰু অনুপ্ৰেৰণা বৃদ্ধি কৰা, পাৰস্পৰিক কাৰ্যকৰীতা নিৰ্মাণ কৰা,  কেৰিয়াৰৰ সৰ্বাধিক সুযোগ গ্ৰহণ কৰা, আদিবোৰ বিদ্যালয়ৰ গণ্ডীৰত অনুষ্ঠিত কৰ্মশালাৰ পৰাও শিকিব পাৰি। কৌশলী জ্ঞান অৰ্জন কৰিবলৈ হ'লে শিক্ষকে দিয়া নিৰ্দেশনা আৰু পৰামৰ্শ অনুসৰণ কৰিব লাগিব। 

লেখাটো পঢ়ি ছোৱাৰ বাবে অশেষ ধন্যবাদ জনাইছোঁ। -- দুদুল সোণোৱাল।

পৰিয়াল কাক বোলে ? বিভিন্ন পৰিয়ালৰ সম্পৰ্কে আলোচনা। What is the family ? Discussing about different families .

পৰিয়াল কাক বোলে ?

কোনো এটা বিবাহিত দম্পত্তী আৰু তেওঁলোকৰ সন্তান সন্ততি, আত্মীয় সকলক লৈ যি গোটৰ গঠণ হয় সেয়ে হ'ল সাধাৰণতে পৰিয়াল । 

 আনহাতে পৰিয়ালক এটা সামাজিক অনুষ্ঠানৰ লগতো তুলনা কৰিব পাৰি। যিদৰে এটা সামাজিক অনুষ্ঠানত বিভিন্ন বিষয়ত মিলামিছা মনোভাৱ থাকে আৰু পাৰস্পৰিক সহযোগিতা,বুজাপৰা থাকে, ঠিক একেদৰে এটা পৰিয়ালতো এই সদৃশ গুণবোৰ বা বিশেষত্ববোৰ থাকে। তদুপৰি পৰিয়ালত বিভিন্ন বিষয়ত আদান-প্ৰদান সুচাৰুৰূপে পৰিচালিত হয় আৰু জীৱনত ঐক্য শান্তি সম্প্ৰীতিৰ এনাজৰী ডালত ঘূণে নধৰিবৰ বাবে প্ৰচেষ্টা কৰা হয় আৰু সমাজৰ ঐতিহ্য পৰম্পৰা ৰক্ষা কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হয়। সেয়ে বহুতো সমাজবিদ আৰু শিক্ষাবিদেও পৰিয়ালক এটা শাশ্বত সামাজিক গোট বুলি অভিহিত কৰিছে। 

   মেকাইভাৰ আৰু পেজ নামৰ সমাজবিদ কেইগৰাকীৰ মতে সন্তান সন্ততি জন্ম আৰু লালন পালন কৰিবৰ বাবে যি মানৱ গোট গঠণ কৰা হয়,সেয়াই হ'ল গৃহ বা পৰিয়াল । একেদৰে বালাৰ্ড, পেষ্টালজি, হিউম আদি সমাজবিদ সকলেও প্ৰায় একেধৰণৰ মন্তব্য আগবঢ়োৱা পৰিলক্ষিত হয়।

পৰিয়ালৰ বিশেষত্ব কি ?    

পৰিয়ালৰ নীতি নিয়ম, গঠিত পৰিয়ালৰ অৱয়ব আদি সময়ে সময়ে পৰিবৰ্তন হৈ থকা দেখা যায়। 

বিভিন্ন কাৰণত পৰিয়াল একোটাৰ অন্তৰ্ভুক্ত মানুহবিলাকৰ মাজত কেতিয়াবা সূত্ৰপাত হোৱা কন্দলৰ বাবেই হওঁক বা আন কাৰণত হওঁক পৰিয়ালৰ হৰণ ভগণ হয়। তেতিয়াই ডাঙৰ পৰিয়াল এটা সৰু পৰিয়াললৈ পৰিবৰ্তন হয়। গতিকে পৰিয়ালৰ কিছুমান বৈশিষ্ট থাকে। সেইবোৰ হৈছে--

১/ পৰিয়ালৰ নীতি নিয়ম আৰু পৰম্পৰা পৰিবৰ্তনশীল ।

২/ পৰিয়ালৰ এটা উমৈহতীয়া বাসস্থান থাকে।

৩/ ৰান্ধনীঘৰ পৰিয়ালৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাগ।

৪/ এটা পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা মানুহবিলাকৰ মাজত তেজৰ সম্পৰ্ক থাকে।

৫/ সাধাৰণতে পৰিয়ালৰ সকলোৰে উপাৰ্জন একেটা ভঁৰালতে ৰখা হয়।

৬/ এটা পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা আটায়ে সা-সম্পত্তি,অৰ্থ, বিভিন্ন খাদ্য দ্ৰব্য সমানে ভোগ কৰিব পাৰে।

৭/ বিবাহপাশত আবদ্ধ কৰাৰ জৰিয়তে পুৰুষ আৰু মহিলাৰ অবৈধ যৌন সম্পৰ্ক ৰোধ কৰে পৰিয়ালে।

৮/ পৰিয়ালৰ কৰ্তৃত্ব জ্যেষ্ঠ জনৰ হাতত ন্যস্ত থাকে।

সাধাৰণতে উপৰোক্ত বিশেষত্তসমূহ এটা পৰিয়ালত পৰিলক্ষিত হয়। গতিকে পৰিয়ালৰ সংজ্ঞা বুজাত উপৰৰ আলোচনাই নিশ্চয় সহায় কৰিছে।

পৰিয়ালৰ প্ৰকাৰ আৰু ব্যাখ্যা :

    

      বাস্তৱ জীৱনৰ পৰা আহৰণ কৰা অভিজ্ঞতা আৰু চিন্তাধাৰা অনুসৰি পৰিয়ালক ঘাইকৈ দুটা ভাগত ভাগ কৰিব পাৰি। ইয়াৰে এটা হৈছে - একক পৰিয়াল বা প্ৰাথমিক পৰিয়াল  আৰু আনটো হৈছে - যৌথ পৰিয়াল বা সংযুক্ত পৰিয়াল ।

     

    একক পৰিয়াল বা প্ৰাথমিক পৰিয়াল হৈছে কোনো এজন পুৰুষৰ - তেওঁৰ পত্নী, তেওঁৰ  সন্তান সন্ততি বা তোলনীয়া  অবিবাহিত পুত্ৰ-কন্যা আদিৰে গঠিত হোৱা এক সৰু পৰিয়াল । বৰ্তমান সময়ত একক পৰিয়ালৰ গুৰুত্ব বেছি বৃদ্ধি পোৱা পৰিলক্ষিত হৈছে। একক পৰিয়ালৰ কিছুমান সুবিধা থাকে যি সংযুক্ত পৰিয়ালত পোৱা নাযায়। পৰিয়াল সৰু হ'লে ব্যয়ৰ পৰিমাণ কমে আৰু উপাৰ্জনৰ ক্ষেত্ৰত স্বতন্ৰতা বজাই ৰাখিবলৈ সক্ষম হয়। পৰিয়ালৰ ভৰণ পোষণৰ ক্ষেত্ৰত কোনো কন্দলৰ সৃষ্টি নহয়। কম মানুহ থকাৰ বাবে কম খৰচতে যিকোনো কাম হাচিল কৰিব পাৰি। আনহাতে চৰকাৰী সা-সুবিধা লাভৰ ক্ষেত্ৰতো একক পৰিয়ালৰ সুবিধা আছে। বৰ্তমান চৰকাৰে একক পৰিয়ালৰ লোককহে চাউল, দাইল, কেৰাচিন তেল আদি বেছিকৈ সাহায্য আগবঢ়োৱা দেখা গৈছে।   

    কিন্তু একক পৰিয়ালত কোনো বয়োজ্যেষ্ঠ ব্যক্তি নথকাৰ বাবে কেতিয়াবা পৰিয়ালত কিছু মতানৈক্যৰ মনোভাৱ জন্ম হোৱা দেখা যায় যিহেতু কোনো বিষয়ত পতি-পত্নীয়ে সুসিদ্ধান্ত লোৱাত ব্যৰ্থ হ'বও পাৰে তেনে সময়ত বয়োজ্যেষ্ঠ জনৰ পৰামৰ্শ অতীৱ প্ৰয়োজন হৈ পৰে। 

     আনহাতে যৌথ পৰিয়াল বা সংযুক্ত পৰিয়াল হৈছে কোনো এজন পুৰুষৰ - তেওঁৰ পত্নী , ককাই ভাইৰ পত্নী সকল , তেওঁলোকৰ ঔৰসত জন্ম গ্ৰহণ কৰা সন্তান সন্ততি, নাতি-নাতিনী , ককাক আইতাক আদি লগলাগি গঠন হোৱা সংমিশ্ৰিত পৰিয়ালক যৌথ পৰিয়াল বা সংযুক্ত পৰিয়াল বুলি কোৱা হয়। যৌথ পৰিয়াল প্ৰকৃততে আশী নব্বৈ দশকৰ আগৰ ছোৱাত আটাইতকৈ বেছি প্ৰচলিত আছিল।  যৌথ পৰিয়াল এটা পৰিচালনা কৰিবলৈ কিছু অসুবিধাৰ সন্মুখীন হ'ব লগা হয়। এনে পৰিয়ালৰ জ্যেষ্ঠ বা জ্যেষ্ঠা জন বা মূৰব্বী জন এক কথাৰ মানুহ হ'ব লাগে। যিকোনো পদক্ষেপ লওঁতে খুব সাৱধান হ'ব লাগে। নিৰপেক্ষভাৱে পৰিয়ালৰ লোকসকলক যিকোনো নিৰ্দেশ দিয়া দৰকাৰ হয়। ঘৰৰ আয় কৰা আৰু ব্যয় কৰা ক্ষেত্ৰত মিলামিছা মনোভাৱ নাথাকিলে যৌথ পৰিয়াল বেছি দিনলৈ টিকি নাথাকে।

   যৌথ পৰিয়াল সন্তানসকলৰ বাবে সুবিধা হয়। সৰুৰে পৰা বেছি মানুহৰ লগত উঠাবহা কৰিব লগা হোৱাৰ বাবে ল'ৰা ছোৱালীবিলাকৰ মনত থকা ভয়,লাজ, সংকোচ মনোভাৱ সৰুতেই আঁতৰে। তাৰোপৰি যৌথ পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা ল'ৰা ছোৱালীয়ে বাই, ভনী,ককাই,দদাই, বৌ, পেহী,জেঠাই আদি সম্বন্ধবোৰ সোনকালে আয়ত্ত কৰি লোৱাৰ উপৰি এই সম্বন্ধৰ জৰিয়তে নৈতিক শিক্ষা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। সেয়ে যৌথ পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা ল'ৰা ছোৱালীৰ মনত মৰম চেনেহ, শ্ৰদ্ধা ভক্তি আদি মানৱীয় গুণসমূহ বেছিকৈ পৰিলক্ষিত হয়।

    

পৰিয়ালৰ কাৰ্যাৱলী  কি কি?

সাম্প্ৰতিক সময়ত প্ৰত্যেক ব্যক্তিৰ স্বতন্ত্ৰ চিন্তা ধাৰণাৰ ফলত পৰিয়ালৰ গুৰুত্ব কিছু কমিছে যদিও এতিয়াও ই শিশুৰ সামাজিক জীৱনৰ অদ্বিতীয় নিয়ন্ত্ৰক হিচাপে স্বীকৃত হৈ আছে। এক বিশিষ্ট সামাজিক গোট হিচাপে পৰিয়ালে সামাজিকভাৱে বহু কৰ্তব্য আৰু দায়িত্ব মূৰ পাতি ল'ব লগা হয়। ইয়াৰ ভিতৰত আছে - জৈৱিক কৰ্তব্য, অন্ন বস্ত্ৰ আৰু আবাস সম্পৰ্কীয়, সজ অভ্যাস গঠণ সম্পৰ্কীয়, নিৰাপত্তা সম্পৰ্কীয়, বৌদ্ধিক সম্পৰ্কীয়, নৈতিক বিকাশ, সাংস্কৃতিক পৰম্পৰা ৰক্ষা কৰা, সামাজিককৰণ, বিনোদন সম্পৰ্কীয়, নাগৰিকত্বৰ জ্ঞান, ধৰ্মীয় ধাৰণাৰ ভেটি স্থাপন কৰা, জাতীয় চেতনা জগাই তোলা, আন ধৰ্মৰ প্ৰতি সহনশীলতাৰ মনোভাৱ জগাই তোলা, আত্মপ্ৰকাশৰ সুবিধা দিয়া স্বাধীনতা ভোগ কৰিবলৈ দিয়া আদি হ'ল এটা পৰিয়ালৰ কৰ্তব্য। অৰ্থাৎ সন্তান সন্ততি সকলৰ জীৱন শৃংখলিত ৰূপত সজাই তোলিবলৈ হ'লে পৰিয়ালৰ মূৰব্বীজনে সন্তান সন্ততি সকলক এই আটাইবোৰ বিষয়ত জ্ঞান অৰ্জন কৰোৱাব লাগিব।

সামৰণি

উপৰোক্ত আলোচনাৰ পৰা ক'ব পাৰি যে পৰিয়ালৰ কৰ্তব্য সমূহ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। শিশুৰ চৰিত্ৰ আৰু ব্যক্তিত্ব গঠনত পৰিয়ালৰ পৰিৱেশে প্ৰত্যক্ষভাৱে প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে। পৰিয়ালে দৈহিক, মানসিক, সাংস্কৃতিক, আৰ্থসামাজিক, বৌদ্ধিক আদি ভিন্ন ক্ষেত্ৰত শিশুক পূৰ্ণাংগ মানৱ ৰূপে গঢ় দিয়াত বিভিন্ন দায়িত্ব আৰু কৰ্তব্য পালন কৰিবলগীয়া হয়। গতিকে ইয়াৰ পৰা ক'ব পাৰি যে শিশুৰ বাঞ্চিত বিকাশৰ বাবে পিতৃ-মাতৃ, অভিভাৱকৰ বহু কৰণীয় আছে। সৰুকালতেই শিশুক পিতৃ-মাতৃয়ে নৈতিক শিক্ষা প্ৰদান কৰা উচিত যাতে শিশুজনে ভৱিষ্যতে কোনো ধৰণৰ অনৈতিক কাৰ্যত লিপ্ত হৈ নিজৰ লগতে সমাজত অসহনীয় বাতাবৰণৰ বিষবাষ্প সৃষ্টিত অৰিহণা যোগাব নোৱাৰে। 

লেখনিটো পঢ়ি ছোৱাৰ বাবে অশেষ আন্তৰিক ধন্যবাদ জনালো। --দুদুল সোণোৱাল।

বিদ্যালয়ত স্বাস্থ্য, শাৰীৰিক শিক্ষা আৰু যোগৰ ধাৰণা। Concept of health, physical education and yoga in schools.

বিদ্যালয়ত স্বাস্থ্য শাৰীৰিক শিক্ষা আৰু যোগৰ ধাৰণা। 

    আজি আমি আপোনাৰ হৃদয় আৰু মোৰ হৃদয়, স্বাস্থ্য, শাৰীৰিক শিক্ষা আৰু যোগৰ বাবে বন্ধ হোৱা এটা বিষয়বস্তুৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিম। এইবোৰ নিজেই স্বতন্ত্ৰ বিষয় বস্তু আৰু লগতে আমি ইয়াক এক সংহত দৃষ্টিকোণৰ পৰা চাব পাৰোঁ কাৰণ আমি সকলোৱে গুণগত মানদণ্ডৰ জীৱন যাপন কৰিব বিচাৰো। স্বাস্থ্যও মানৱ অধিকাৰৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান। এইটো এটা অভিযান আৰু লগতে এটা দৃষ্টিভংগী। 

    আমি সকলোৱে স্বাস্থ্যৱান হ'ব বিচাৰো কিয়নো যেতিয়া আমি স্বাস্থ্যৱান হওঁ, আমি উৎপাদনশীল হওঁ, আমি আমাৰ পৰিয়াল, সহকৰ্মী আৰু সমাজৰ কল্যাণত অৰিহণা যোগাওঁ। আমি স্বাস্থ্যৰ বিষয়েও চিন্তা কৰোঁ কিয়নো যেতিয়া আমি নিজে স্বাস্থ্যৱান হওঁ, আমি আৱেগিকভাৱে স্থিৰ হওঁ। সেয়েহে স্বাস্থ্য আৰু সুস্থতা প্ৰস্তুত কৰাত কি গঠন হয়? আমি ইনপুটবোৰৰ বিষয়ে কথা নকৰো। ইনপুটবোৰ কি ? 

    স্বাস্থ্যৰ বাবে ইনপুটবোৰে খাদ্যাভ্যাস গঠন কৰে, ই নিয়মীয়া ব্যায়ামও গঠন কৰিব। এইটোৱে এই সকলোবোৰ গঠন কৰিব যি আমাক কেলৰি দহন কৰাত সহায় কৰে। এতিয়া, নিজৰ কথা চিন্তা কৰক। এটা সৰু ডায়েৰীয়ে মই কি খাদ্য গ্ৰহণ কৰোঁ তাক সহায় কৰিব। মই কাৰ্যকলাপ কৰিছিলোঁ নেকি? মই মোৰ সহকৰ্মী আৰু অংশীদাৰসকলৰ সৈতে কেনেকৈ আলোচনা আৰু কথা পাতিছিলো? এই প্ৰশ্নবোৰে আপোনাৰ আত্মনিৰীক্ষণলৈ লৈ যাব, আপুনি স্বাস্থ্যৱান জীৱন যাপন কৰি আছে নেকি । 

    

    স্বাস্থ্যও এক প্ৰক্ৰিয়া কিয়নো ইয়াত শাৰীৰিক কাৰ্যকলাপ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে, ইয়াত যোগ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে, ইয়াত আমাৰ সকলো মনোভাৱও অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। সেয়েহে, আৱেগিকভাৱে স্থিৰ হোৱা, স্বাস্থ্যৱান হোৱাটো এক অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু আমাৰ নশ্বৰ অস্তিত্বৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি ২০২০ ত সমতা আৰু সামগ্ৰিকতাৰ বিষয়ে কোৱা হৈছে। স্বাস্থ্য সকলোৰে বাবে, ই কোনো শাখা বা কোনো ব্যক্তিক সামৰি নলয়। ইয়াৰ এক বিস্তাৰিত প্ৰভাৱ আছে, যেতিয়া আপুনি মডিউলটো চাব আপুনি সকলোৱে নিজেই দেখিব।

    ইয়াত বিভিন্ন ধৰণৰ কাৰ্যকলাপ থাকে। শাৰীৰিক কাৰ্যকলাপবোৰত অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব খোজ কঢ়া, জগিং কৰা, আপুনি গোটেই দিনটো যি কৰে। যেতিয়া আপুনি ইয়াক পেছাদাৰী বুলি ভাবে, ইয়াত পিটি কাৰ্যকলাপ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। আমি সকলোৱে য'ত এটা সময়ত শিক্ষাৰ্থী আৰু আমি সকলোৱে এই কাৰ্যকলাপবোৰ কৰি আছিলো, যিবোৰ ক্ৰীড়াৰ অধীনত আহে।  

    আমাৰ বহুতে বিভিন্ন ধৰণৰ ক্ৰীড়া থলুৱা আৰু লগতে দেখা ক্ৰীড়াৰ সৈতে জড়িত হৈ আছে। আমাৰ বহুতো মহিলাই ইমান ভাল কৰিছে। গতিকে এনে কাৰ্যকলাপ আৰু নিশ্চিতভাৱে যোগত নিজকে জড়িত কৰাটো আপোনাক অনুপ্ৰাণিত কৰিব লাগিব। কিয়নো যোগ হৈছে এক পৰিচয়। যোগ হৈছে এক অৱদান, যোগ আমাৰ সাংস্কৃতিক নীতিৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। 

    যোগে আমাক আন্তৰ্জাতিক মঞ্চত এক অনন্য স্থান প্ৰদান কৰিছে, সেয়েহে আপুনি একেলগে দেখিব পাৰে যে স্বাস্থ্যত শাৰীৰিক কাৰ্যকলাপৰ লগতে যোগো অন্তৰ্ভুক্ত আছে। আমি সকলোৱে কিবা এটা বা আন কামত নিয়োজিত থাকিব লাগিব। গতিকে যোগ তত্ত্বৰ লগতে অনুশীলন দুয়োটা উপাদান কিয়নো তেওঁলোক দুয়ো একেলগে স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি সামগ্ৰিক দৃষ্টিভংগী প্ৰস্তুত কৰিবলৈ যায়। স্বাস্থ্য আৰু সুস্থতা হৈছে এক বিকশিত ধাৰণা, ই স্থিৰ নহয়।

    আৰু সেয়েহে মই নিশ্চিত যে এই মডিউলটোৰ মাজেৰে যোৱাৰ পিছত আপোনালোক সকলোৱে আগ্ৰহী হ'ব, আপুনি কি কৰিব চেষ্টা কৰিব আৰু চাব, যেতিয়া উদ্দেশ্য টো একত্ৰিত হয়, আমি স্বাস্থ্যৱান হ'ব বিচাৰো। স্বাস্থ্য, সুস্থতা আৰু যোগ নিজেই বিষয়বস্তু আৰু লগতে আমি ইয়াক চাবলৈ এক আন্তঃশাখা পদ্ধতি অৱলম্বন কৰিব পাৰোঁ। আমাৰ মডিউলত বহুতো কাৰ্যকলাপ আছে, ইয়াত বহুতো প্ৰশ্ন আছে যাক আপুনি আপোনাৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা চিন্তা, চিন্তা আৰু যোগ দিব পাৰে।

    আপুনি নিজৰ বাবে এখন সৰু দিনলিপি প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব আৰু ব্যায়ামৰ ক্ষেত্ৰত মই ৰাতিপুৱা কি কৰিছো, মই কি আহাৰ গ্ৰহণ কৰিছো, তৃতীয়তে মোৰ মনোভাৱ কি আছিল, মোৰ সন্মুখীন হোৱা বিভিন্ন সমস্যাৰ সৈতে মই কেনেদৰে মোকাবিলা কৰিছিলোঁ তাৰ আত্মনিৰীক্ষণ কৰিব লাগিব। যেতিয়া মই এই সৰু দিনলিপিখন ৰাখোঁ, মই বুজি পাম যে মই এটা স্বাস্থ্যকৰ দিনৰ সময়সূচী কেনেকৈ অনুসৰণ কৰিছোঁ ।

    

    বিদ্যালয়ত সময়সূচী নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে কিন্তু আপুনি নিজৰ বাবে সময় তালিকা নিৰ্ধাৰণ কৰিব নোৱাৰে নেকি? আপুনি প্ৰথমে নিজকে সৈমান কৰিব নোৱাৰে আৰু আনক এক স্বাস্থ্যকৰ শাৰীৰিক সুস্থতা কাৰ্যকলাপ আৰু লগতে আৱেগিক স্থিৰতা বজাই ৰখাৰ বিষয়ে সৈমান কৰিব নোৱাৰেনে? স্বাস্থ্যত শাৰীৰিক আৰু মানসিক সুস্থতা দুয়োটা অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। 

    আজি মহামাৰীৰ এক যুগ, এই লিখনিয়ে চিন্তা কৰাত আৰু নিজকে জড়িত কৰাত সঁচাকৈয়ে সহায় কৰিব। ই বাঢ়ি আছে, ই বিকশিত হৈছে, ইয়াক আপোনাৰ অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত নিৰ্মাণ কৰিব লাগিব আৰু মই নিশ্চিত যে আপুনি ইয়াৰ মাজেৰে যোৱাৰ পিছত, আপুনি এই ক্ষেত্ৰত এজন পেছাদাৰী হ'বলৈ অনুপ্ৰাণিত হ'ব আৰু স্বাস্থ্য, সুস্থতা, সুখ বিয়পাত সহায় কৰা এক দৃষ্টিভংগী অৱলম্বন কৰিব, মই সেইটোৱেই ক'ব বিচাৰো। 

    

  পুষ্টি, স্বাস্থ্য আৰু পৰিচ্ছন্নতা।

    

    খাদ্য আৰু পুষ্টিৰ বিজ্ঞান আৰু আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত সেইবোৰৰ কাৰ্যক পুষ্টি বুলি কোৱা হয়। পুষ্টি আৰু স্বাস্থ্য, দৰাচলতে, একেটা মুদ্ৰাৰ ইপিঠি-সিপিঠি। সেয়েহে সেইবোৰ অবিচ্ছেদ্য। স্বাস্থ্য যথেষ্ট পৰিমাণে পুষ্টিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে আৰু পুষ্টি খাদ্য গ্ৰহণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। গতিকে স্বাস্থ্য আৰু সুস্থতাৰ বাবে খাদ্য হৈছে আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ একক কাৰক। আমি সকলোৱে ইতিবাচক স্বাস্থ্য বজাই ৰাখিব বিচাৰো, অৰ্থাৎ শাৰীৰিক, সামাজিক আৰু মানসিক স্বাস্থ্যৰ এক নিখুঁত মিশ্ৰণ। 

    ইতিবাচক স্বাস্থ্য বজাই ৰাখিবলৈ আমাৰ আহাৰত পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ অত্যাৱশ্যকীয় পুষ্টি গ্ৰহণ কৰা প্ৰয়োজন। শাৰীৰিক স্বাস্থ্য সম্ভৱতঃ আটাইতকৈ সহজে বুজি পোৱা দিশ। মানসিক স্বাস্থ্যক আৱেগিক আৰু মানসিক সুস্থতাৰ এক বাচি হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰিব পাৰি য'ত এজন ব্যক্তিয়ে তাইক বা তেওঁৰ জ্ঞানীয় আৰু আৱেগিক সামৰ্থ্য ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ, সমাজত কাম কৰিবলৈ আৰু দৈনন্দিন জীৱনৰ সাধাৰণ চাহিদা পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

    যেতিয়া আমি পৰিচ্ছন্নতাৰ কথা কওঁ আমি মূলতঃ দুটা দিশৰ সৈতে চিন্তিত হওঁ : ব্যক্তিগত আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিক। স্বাস্থ্য সামাজিক পৰিৱেশৰ লগতে খাদ্য গ্ৰহণকে ধৰি জীৱনশৈলী আৰু আচৰণৰ ওপৰত যথেষ্ট পৰিমাণে নিৰ্ভৰ কৰে। ই পৰিচ্ছন্নতাৰ সৈতেও ওতঃপ্ৰোতভাৱে জড়িত। দুৰ্বল পৰিচ্ছন্নতাই কেইবাটাও সংক্ৰমিত ৰোগ কঢ়িয়াই আনে আৰু উপদ্ৰৱ জনিত ৰোগ হয় যেনে পেলুৰ সংক্ৰমণ। 

    পাৰিপাৰ্শ্বিক স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি মনোযোগ দিয়াৰ প্ৰয়োজন যাতে পাৰিপাৰ্শ্বিক পৰিস্থিতি সৃষ্টি আৰু বাহাল ৰখা যায় যি স্বাস্থ্যৰ প্ৰচাৰ কৰিব আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰিব। ইয়াৰ ভিতৰত, সুৰক্ষিত খোৱা পানী আৰু অনাময়, বিশেষকৈ মল নিষ্কাশন যথেষ্ট গুৰুত্বপূৰ্ণ। একেদৰে বায়ু আৰু পানীৰ প্ৰদূষণ চিন্তাৰ বিষয়। পানীৰ মানদণ্ড গুৰুত্বপূৰ্ণ কিয়নো ডায়েৰিয়া, পেলুৰ উপদ্ৰৱ, ছাল আৰু চকুৰ সংক্ৰমণ, গিনি কীট আদিৰ দৰে বহুতো ৰোগৰ কাৰণ হ'ল এই পানী।

    খাদ্যপৰিচ্ছন্নতা, খাদ্যবাহিত ৰোগ হয় যেতিয়া আমি ৰোগ সৃষ্টিকাৰী অণুজীৱ থকা খাদ্য গ্ৰহণ কৰোঁ। বহন কৰা খাদ্য ৰখাৰ বাবে কেইবাটাও কাৰকৰ প্ৰয়োজন।

   সদৌশেষত আপোনালোকৰ প্ৰত্যেকেই এই লিখনি পঢ়িব বুলি আশা ৰাখিলোঁ, ইয়াক গ্ৰহণ কৰিব বুলি আশা কৰিছো। স্বাস্থ্যৱান চিন্তা কৰক, স্বাস্থ্যৱান হওক, একত্ৰিত আৰু প্ৰেমৰ ভাৱনাৰে কাম কৰক কিয়নো এটা উদ্দেশ্য একত্ৰিত হয়, আমি বিচাৰো যে আমাৰ সকলোৰে মানদণ্ডৰ জীৱন থাকিব লাগে আৰু সমতা আৰু সমতাৰ বহনক্ষম লক্ষ্য প্ৰাপ্ত কৰিব লাগে কিয়নো স্বাস্থ্য সকলোৰে বাবে এক সম্পদ।

    

    

কলা একত্ৰিত শিক্ষণ কি ?এক সংক্ষিপ্ত আলোকপাত। What is art integrated learning ? a brief discussion.

কলা একত্ৰিত শিক্ষণ। সংক্ষিপ্ত আলোকপাত।

 

   আজি কলা একত্ৰিত শিক্ষণৰ বিষয়ে কিছু কথা অৱগত কৰিবলৈ মনস্থ কৰিছোঁ। কলা একত্ৰিত শিক্ষণ, আপুনি নিশ্চয় ভাবি আছে যে এইটো কি বিষয় ? এইটো এটা বিষয় নেকি ? বা এইটো কেৱল এটা খেল নে এইটো এটা পদ্ধতি? কলা একত্ৰিত শিক্ষণ হৈছে এক শিকণ শিক্ষণ আৰ্হি যি কলাৰ জৰিয়তে শিকা আৰু কলাৰ সৈতে শিক্ষণৰ ওপৰত আধাৰিত। এইটো এটা প্ৰক্ৰিয়া য'ত কলা শিকোৱা আৰু শিকাৰ মাধ্যম হৈ পৰে। 

    

   এতিয়া, শিকাৰ বাবে কলাৰ একত্ৰীকৰণৰ কথা কোৱাৰ অৰ্থ হৈছে যে কলা যিবোৰ দৃশ্যকলা আৰু প্ৰদৰ্শন কলা, সেইবোৰ আপোনাৰ শ্ৰেণীকোঠাত শিকোৱা আৰু শিকাৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংগ হৈ পৰে। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে এটা কলা একত্ৰিত পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰা য'ত কলা শ্ৰেণীকোঠাৰ শিক্ষাৰ মৌলিক হৈ পৰে। পাঠ্যক্ৰমৰ কেন্দ্ৰত থকা কলাবোৰে ধাৰণাটো সৰল আৰু স্পষ্ট কৰাত সহায় কৰে। পাঠ্যক্ৰমৰ সৈতে কলা একত্ৰীকৰণে শিক্ষকক বিভিন্ন বিষয়ৰ সমল অতি যুক্তিসঙ্গত আৰু শিক্ষাৰ্থী কেন্দ্ৰিক আৰু অৰ্থপূৰ্ণ উপায়েৰে দূৰ কৰাৰ মহান অৰ্থ প্ৰদান কৰে। সকলো বিষয় যেনে গণিত, বিজ্ঞান, সামাজ বিজ্ঞান, ভাষা আৰু সেইবোৰৰ বিমূৰ্ত ধাৰণাবোৰ অতি সহজে সংযুক্ত কৰিব পাৰি আৰু লগতে অতি কাৰ্যকৰীভাৱে সংকুচিত আৰু শিকিব পাৰি। যদি আমাৰ কেন্দ্ৰত মাধ্যম বা কলা হিচাপে কলা থাকে, এই পদ্ধতিৰ দ্বাৰা শিকোৱাটো সামগ্ৰিক, 

   

   আনন্দদায়ক আৰু অভিজ্ঞতামূলক হৈ পৰে। এতিয়া, সামগ্ৰিক কথা ক'লে আমি সকলোৱে জানো যে তিনিওটা ক্ষেত্ৰই শিশুটোৰ বাবে জ্ঞানীয়, মনোমটৰ আৰু প্ৰভাৱাত্মক হিচাপে একেলগে কাম কৰে। আৰু সেইটো আনন্দদায়ক আৰু ইয়াৰ ফলত অভিজ্ঞতামূলক শিক্ষা হয় | 

  

   কলা একত্ৰিত শিক্ষণত আমাৰ এটা অতি নমনীয় দৃষ্টিভংগী আছে। ই গতিশীল, আপুনি ভাবিব পাৰে, আনকি আপুনি আন কিবা পৰিকল্পনা কৰিলেও আৰু শ্ৰেণীকোঠাত, আপুনি অনুভৱ কৰিব পাৰে যে শিশুৰ মনোভাৱ বেলেগ। আৱহহাৱাও বেলেগ আৰু আপোনাৰ এটা নতুন কাৰ্যকলাপ ডিজাইন কৰিবলৈ মন গৈছে। আপুনি এইটো কৰিব পাৰে কিয়নো ইয়াত শ শ কাৰ্যকলাপ থাকিব পাৰে যাতে আপোনাৰ এটা কাৰ্যকলাপৰ বিষয়ে চিন্তা নকৰে বা কেৱল কলা গঠন হ'লেও এক নিৰ্দিষ্ট ধৰণৰ কাৰ্যকলাপৰ পৰিকল্পনা নকৰে। 

  

    আপুনি দৃশ্যকলাৰ বাবে যাব পাৰে বা আপুনি প্ৰদৰ্শন কলাৰ বাবে যাব পাৰে। এইটো প্ৰকৃতিত অতি গতিশীল আৰু আপুনি যিমান অনুভৱ কৰে সিমান কাৰ্যকলাপৰ কথা ভাবিব পাৰে। মই আপোনাক কলা একত্ৰিত শিক্ষণৰ এটা বিশেষ বৈশিষ্ট্য কওঁ যে এয়া অভিজ্ঞতাৰ দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত হাত, আপুনি ইয়াক তাত্ত্বিকভাৱে সামৰি ল'ব নোৱাৰে। গতিকে যেতিয়া আমি আপোনাৰ মনত সঠিকভাৱে যোৱাৰ দৰে কলা একত্ৰিত শিক্ষণৰ কথা কওঁ, যে আপুনি এটা বা আন কলা প্ৰকাৰৰ কলা কাৰ্যকলাপ কৰি থাকিব, য'ত আপুনি আৰু আপোনাৰ শিক্ষাৰ্থীসকলে বিভিন্ন ধৰণৰ অভিজ্ঞতাৰ মাজেৰে যাব আৰু সেই অভিজ্ঞতাবোৰ তেতিয়া বিষয়বোৰৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হ'ব। আমাৰ ওচৰত বিভিন্ন ধৰণৰ ৱৰ্কশ্বীট, ৱৰ্কবুক আৰু কাৰ্যকলাপ থাকিব যিয়ে শিক্ষাৰ্থীসকলক ভাবিবলৈ, কল্পনা কৰিবলৈ, অন্বেষণ কৰিবলৈ, পৰ্যৱেক্ষণ কৰিবলৈ, প্ৰতিফলিত কৰিবলৈ আৰু তেওঁলোকে যি প্ৰকাশ কৰিব বিচাৰে তাক মুক্তভাৱে প্ৰকাশ কৰিবলৈ বাধ্য কৰিব।

   কলা একত্ৰিত শিক্ষণ কাৰ্যকলাপবোৰত আমি ক্ৰম অনুসৰি যাবলৈ চেষ্টা কৰিম কিয়নো যদি আমি পৰিকল্পনা নকৰাকৈ, ইয়াক এক নিৰ্দিষ্ট ক্ৰমত নৰখাকৈ কৰোঁ তেন্তে আমি লাভান্বিত নহ'ব ওলাব পাৰোঁ যদিও শিশুৱে যিকোনো কলাৰ অভিজ্ঞতাৰ দ্বাৰা উপকৃত হ'ব। তেওঁলোকে শিকিব, তেওঁলোক সুখী হ'ব, আৰু পৰিৱেশ অতি আনন্দদায়ক হ'ব কিন্তু আপোনাৰ পৰিকল্পিত অভিজ্ঞতা আৰু পৰিকল্পিত বিষয়টোৰ সৈতে সংযোগ কেৱল তেতিয়াহে কাৰ্যকৰী হ'ব যদি আপুনি ক্ৰমিক ভাৱে যায়। কলা একত্ৰিত শিক্ষণত আৰু এটা বিশেষ বৈশিষ্ট্য আছে কিয়নো আমি শিকাৰ লগতে মূল্যায়নৰ সমাধান কৰোঁ। ইয়াত আপুনি দেখিব যে পৰ্টফলিঅ'ত পৰ্টফলিঅ'ৰ এক অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা আছে, আৰু যদি সম্ভৱ হয় আমি কেনে ধৰণৰ কাৰ্যকলাপ পৰিচালনা কৰোঁ তেতিয়াও বিষয়টোয়ে আমাক পথ দেখুৱায়। মূল্যায়নৰ উদ্দেশ্যে ই আপোনালোক সকলোৰে বাবে অতি সহায়ক হ'ব। 

   গতিকে আমি আপোনাক কলা একত্ৰিত শিক্ষণৰ ধাৰণাটোৰ বিভিন্ন অংশত লৈ যাম আৰু আপোনাৰ সহজ বুজাবুজিৰ বাবে মই ইয়াক প্ৰশ্ন আৰু উত্তৰৰ এটা উপায়ত ৰাখিছোঁ গতিকে মোৰ মনলৈ প্ৰথম প্ৰশ্নটো আহিছে- "কলা একত্ৰিত শিক্ষণ কি?" 

কলা একত্ৰিত শিক্ষণ কি ?

    একত্ৰীকৰণৰ অভিধানৰ অৰ্থ হৈছে "একত্ৰিত সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ অংশবোৰ একত্ৰিত কৰা বা যোগ কৰা।" সেয়েহে, কলা একত্ৰীকৰণৰ অৰ্থ হৈছে বিভিন্ন পাঠ্যক্ৰমৰ ক্ষেত্ৰৰ শিক্ষাদানৰ সৈতে কলাৰ সংমিশ্ৰণ ঘটোৱা।

   ভাষা, সামাজ বিজ্ঞান, বিজ্ঞান আৰু গণিতৰ দৰে বিষয়বোৰ কলাৰ অভিজ্ঞতাৰ সৈতে সহজে সম্পৰ্কিত কৰিব পাৰি। কলাই অতি সৰল আৰু সহজ পদ্ধতিৰে এই বিষয়বোৰৰ বহুতো ধাৰণা স্পষ্ট কৰিব পাৰে। এনেদৰে শিকাৰুসকলৰ ভিতৰৰ বিমূৰ্ত ধাৰণাবোৰ বিভিন্ন কলা প্ৰকাৰ ব্যৱহাৰ কৰি নিৰ্বিঘ্নে সংক্ৰমিত কৰিব পাৰি।

   এই পদ্ধতিৰে শিকাটোৱে এফালে বিষয়ক্ষেত্ৰৰ জ্ঞান, বুজাবুজি আৰু প্ৰয়োগ বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে, আৰু আনফালে প্ৰশংসাৰ অনুভূতি বৃদ্ধি কৰে। ইয়াক সামগ্ৰিক বা সম্পূৰ্ণ শিক্ষণ বুলি কোৱা হয়। কলাই অভিব্যক্তিৰ বাবে এটা ভাষা প্ৰদান কৰে। অভিব্যক্তিটো দৃশ্যকলাৰ জৰিয়তে বা প্ৰদৰ্শন কলাৰ ৰূপত হ'ব পাৰে। গতিকে শিশুৱে হয় কিবা বনাব পাৰে বা তাৰ কণ্ঠস্বৰ বা শৰীৰ ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে। কলা একত্ৰিত শ্ৰেণীকোঠাবোৰে শিশুসকলক তেওঁলোকৰ মন, তেওঁলোকৰ হৃদয় আৰু তেওঁলোকৰ শৰীৰক জড়িত কৰাৰ অভিজ্ঞতা প্ৰদান কৰিব পাৰে। 

 দৃশ্যাত্মক আৰু প্ৰদৰ্শন কলা কি?

  

 

   দৃশ্যকলা আৰু প্ৰদৰ্শন কলা হৈছে কলাৰ দুটা ভাগ। চাক্ষুষ কলা হৈছে এক সৃষ্টিশীল প্ৰকাৰৰ কলা যাক মুখ্যতঃ দৰ্শন, চিত্ৰাংকন, ভাস্কৰ্য, ফটোগ্ৰাফী, প্ৰিণ্ট নিৰ্মাণ, মঞ্চ কলা, দিনৰ মডেলিং, প্ৰয়োগ কৰা কলা আৰু কাৰুশিল্প সাধাৰণতে দৃশ্যকলাৰ চৰ্তাৱলীৰ দ্বাৰা প্ৰশংসা বা অনুভৱ কৰিব লাগে। 

   আনহাতে প্ৰদৰ্শন কলা হৈছে দৰ্শকৰ সন্মুখত পৰিৱেশন কৰা সৃষ্টিশীল আৰু শৈল্পিক অভিব্যক্তি য'ত প্ৰদৰ্শকসকলে প্ৰতিটো শৈল্পিক অভিব্যক্তিৰ বাবে তেওঁলোকৰ কণ্ঠস্বৰ, শৰীৰ বা আসন্ন বস্তু ব্যৱহাৰ কৰিছিল। প্ৰদৰ্শন কলাৰ ভিতৰত আছে নৃত্য, সংগীত (কণ্ঠ আৰু বাদ্যযন্ত্ৰ দুয়োটা) , থিয়েটাৰ, পুতলা, মাইম, কাহিনী কোৱা, সমৰ কলা, যাদু প্ৰদৰ্শন, চিনেমা ইত্যাদি ।

   শিকণক 'সামগ্ৰিক' আৰু 'অভিজ্ঞতামূলক' কৰাত কলাৰ ভূমিকা কি? 

   

   কলাৰ সৈতে জড়িত হৈ থাকোঁতে, শিক্ষাৰ্থীসকলে বিভিন্ন পৰ্যায়ৰ মাজেৰে যায়, যেনে পৰ্যবেক্ষণ, চিন্তা কৰা, কল্পনা কৰা, অন্বেষণ কৰা, পৰীক্ষা কৰা, প্ৰলোভিত কৰা, সৃষ্টি কৰা, পুনৰ সৃষ্টি কৰা, আৰু শেষত প্ৰকাশ কৰা। এই পৰ্যায়বোৰত একেলগে শিকাৰ তিনিওটা ক্ষেত্ৰৰ প্ৰকৃত অন্তৰ্ভুক্তিৰ প্ৰয়োজন: জ্ঞানীয়, মনোমটৰ আৰু প্ৰভাৱাত্মক। সেয়েহে, ই অভিজ্ঞতামূলক প্ৰকৃতিৰ আৰু ইয়াৰ ফলত প্ৰতিজন শিক্ষাৰ্থীৰ সামগ্ৰিক বিকাশ হয়। এনে অভিজ্ঞতামূলক শিক্ষাৰ লাভালাভে আন বিষয়ত উন্নত শিকাৰ আধাৰ সৃষ্টি কৰে।

   

++++++++++++++++++++++++++++++++

পুৰস্কাৰ আৰু ইয়াৰ প্ৰয়োজনীয়তা । Awards and its requirements.

পুৰস্কাৰ কি ?

পুৰস্কাৰ হ'ল কোনো লোকে কৰা সৎকামৰ প্ৰতিদান ৰূপে আগবঢ়োৱা এক সন্মান। পুৰস্কাৰে পাওঁটাজনক উৎসাহিত কৰে আৰু ভাল কামত অগ্ৰসৰ হ'বৰ বাবে প্ৰেৰণা যোগাই। বিদ্যালয়ত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক তেওঁলোকৰ সজ কামৰ বাবে, তেওঁলোকৰ পাৰদৰ্শিতাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি পুৰস্কাৰ আগবঢ়োৱা হয়। 

বিভিন্ন খেল ধেমালিত দেখুওৱা সন্তোষজনক ফলাফলৰ বাবে খেলুৱৈক পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰি সন্মান জনোৱা হয়। বিদ্যালয়ৰ গণ্ডীৰত অনুষ্ঠিত হোৱা খেল ধেমালিত অংশগ্ৰহণ কৰি স্হান লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰা হয়।  

   ইতিহাস : পুৰণি কালৰ পৰাই শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ লগত পুৰস্কাৰৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। এখন শিক্ষানুষ্ঠানত অধ্যয়ন কৰা ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকলে শিক্ষানুষ্ঠান খনৰ অনুশাসন বজাই ৰাখিলে, ছাত্ৰই শিক্ষাগুৰুৰ অনুগত হ'লে, শিক্ষাৰ প্ৰতি স্পৃহা জগাই তোলিবৰ নিমিত্তে আদিৰ পৰাই পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰি অহা হৈছে। তাহানিৰ গুৰুৰ টোলত পঢ়া শিষ্যকো তেওঁলোকৰ আচাৰ আচৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰা হৈছিল।

পুৰস্কাৰৰ উদ্দেশ্য : পুৰস্কাৰ ব্যৱস্থাৰ ঘাই উদ্দেশ্য হৈছে ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ অভিপ্ৰেত আচৰণৰ বাবে উৎসাহিত কৰা আৰু আনকো সেই আচৰণ অনুকৰণ কৰিবলৈ উদগনি দিয়াটো। পৌৰাণিক শিক্ষা ব্যৱস্থাত শাস্তিক যিদৰে অনুশাসনৰ প্ৰধান আহিলা হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল ঠিক একেদৰে পুৰস্কাৰকো অধ্যয়নত উৎসাহিত কৰা মূল আহিলা হিচাপে গণ্য কৰিছিল। পুৰস্কাৰে শিক্ষা ব্যৱস্থা বা যিকোনো ক্ষেত্ৰত এক মহৌষধ হিচাপে কাম কৰে।

পুৰস্কাৰৰ শ্ৰেণীবিভাজন : 

পুৰস্কাৰক সাধাৰণতে দুভাগত ভগাব পাৰি। -- ১/ মানসিক পুৰস্কাৰ (Mental Reward) আৰু ২/ বস্তুগত পুৰস্কাৰ (Material Reward) । 

মানসিক পুৰস্কাৰ হ'ল মানসিক আচৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি প্ৰদান কৰা পুৰস্কাৰ। অত্যধিক ভাল, সন্তোষজনক আৰু মানবীয় দৃষ্টিকোণৰ পৰা বিবেচনা কৰি ছাত্ৰ জনক বা লোকজনক বিশেষ সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰা হয়, এয়ে হৈছে মানসিক পুৰস্কাৰ। প্ৰশংসা, গুণানুকীৰ্তন, সাফল্য স্বীকাৰ, সন্মান প্ৰদৰ্শন, অধিক নম্বৰ দান কৰা আদি হৈছে মানসিক পুৰস্কাৰ। কোনো ছাত্ৰই আদৰ্শনীয় কাম কৰিলে, পঢ়া-শুনা বা অন্য কোনো ক্ষেত্ৰত কৃতিত্ব দেখুওৱাবলৈ সক্ষম হ'লে শিক্ষকে সকলোৰে আগত পুৰস্কৃত কৰিব পাৰে, উৎসাহিত কৰিব পাৰে। এয়াই হৈছে মানসিক পুৰস্কাৰৰ উদাহৰণ।

বিভিন্ন খেল ধেমালি খেলোতে স্হান লাভ কৰিব সক্ষম হোৱা জনক কিতাপ, কলম, মেডেল, কাপ, খেলনা, বৃত্তি, অভিজ্ঞান পত্ৰ আদি দি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। এনে ধৰণৰ সন্মানেই হৈছে বস্তুগত পুৰস্কাৰ। বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলক সহ-বিদ্যায়তনিক দিশত প্ৰদৰ্শন কৰা ফলৰ বাবে এনে সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। 

  

বিদ্যালয় বা আন অনুষ্ঠানত ইয়াৰ প্ৰয়োজনীয়তা

বিদ্যালয়ত পুৰস্কাৰৰ প্ৰয়োজনীয়তা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় । ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকলক তেওঁলোকে  প্ৰদৰ্শন কৰা ফলাফলৰ ভিত্তিত শিক্ষক সকলে পুৰস্কৃত কৰা উচিত। তেতিয়াহে ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকল পঢ়াৰ প্ৰতি আগ্ৰহী হ'ব। বৰ্তমান সৰ্বশিক্ষাৰ আওতাত এনেধৰণৰ কিছুমান কাৰ্যৰ প্ৰতিফলিত হৈছে যদিও ই যথেষ্ট নহয়। উপস্থিতিৰ ভিত্তিত বাৰ্ষিক ভাৱে শিক্ষকৰ তৰফৰ পৰা পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰাৰ ব্যৱস্থা থাকিব লাগে। শ্ৰেণীত দেখুওৱা সক্ৰিয়তাৰ বাবে শিক্ষকে বিশেষ ভাৱে প্ৰাত:সভাত নিৰ্বাচিত ছাত্ৰ ছাত্ৰীক পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰা দৰকাৰ। তেতিয়া ছাত্ৰজনে বিদ্যালয়ৰ প্ৰতি আকৃষ্ট হোৱাৰ লগতে পঢ়াৰ প্ৰতি আগ্ৰহী হ'ব। 

পুৰস্কাৰৰ উপকাৰিতা

শিক্ষা বা আন ক্ষেত্ৰত সফলতা লাভ কৰাত পুৰস্কাৰৰ যথেষ্ট অৱদান আছে। পুৰস্কাৰ পালে পাওঁতাজনৰ মনত আনন্দ আৰু প্ৰশান্তি জাগে, তৃপ্তিৰে মন পৰিপূৰ্ণ হয়।যাৰ বাবে লোকজনে বা ছাত্ৰজনে পিছলৈ আৰু অধিক ভাল হ'বৰ বাবে উৎসাহ পায় আৰু পঢ়া-শুনাত অধিক মনোনিবেশ কৰিবলৈ মনত জোৰ পাই। তলত উপকাৰিতা সমূহ উল্লেখ কৰা হৈছে -- 

   ১/ পুৰস্কাৰে শিক্ষাৰ্থীসকলক বা বিজয়ী জনক মানসিক তৃপ্তি প্ৰদান কৰে।

   ২/ পুৰস্কাৰে শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত উদ্দীপকৰূপে কাম কৰে।

    ৩/ পুৰস্কাৰ হ'ল শাস্তিৰ পৰা ৰেহাই পোৱাৰ এক সুগম পথ । 

    ৪/ পুৰস্কাৰৰ দ্বাৰা শিক্ষাদান কাৰ্য সহজ হয়।

    ৫/ পুৰস্কাৰে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মনত প্ৰতিযোগিতাৰ মনোভাৱ জগাই তোলে যাৰবাবে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে অধিক কষ্ট কৰি পঢ়িবলৈ উৎসাহ পায়।

    ৬/ পুৰস্কাৰে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ দায়িত্ব বোধ আৰু আত্মবিশ্বাস জগাই তোলে।

   তদুপৰি শিক্ষক আৰু ছাত্ৰৰ মাজত সৌহাদ্যপূৰ্ণ মনোভাৱৰ বৃদ্ধি কৰে, ছাত্ৰৰ কৰ্মস্পৃহা জগাই তোলাত অৰিহনা যোগাই। 

পুৰস্কাৰৰ অপকাৰীতা :

পুৰস্কাৰৰ যিদৰে উপকাৰিতা আছে, ঠিক সেইদৰে অপকাৰীতাও আছে। পুৰস্কাৰ পোৱা ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকল সাধাৰণতে অহংকাৰৰ বলী হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। পুৰস্কাৰ পোৱাৰ পাছত পাওঁতা জনৰ বুকুখন ফুলি উঠে আৰু ইয়ে পাছলৈ 'মই বৰ' স্বভাৱৰ জন্ম দিব পাৰে। অপকাৰীতা সমূহ তলত উল্লেখ কৰা হৈছে --

  ১/ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মনত পুৰস্কাৰে প্ৰলোভনৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে আৰু ছলনাৰ আশ্ৰয় লবলৈ উদ্গনি যোগায়।

  ২/ বস্তুগত পুৰস্কাৰ সীমিত সংখ্যক হোৱাৰ বাবে ই সৰহ সংখ্যক ছাত্ৰ ছাত্ৰীক সন্তুষ্ট কৰিব নোৱাৰে।

  ৩/ পুৰস্কাৰে শিক্ষাৰ্থীৰ মনত অবাঞ্চিত প্ৰতিযোগিতাৰ মনোভাৱ জগাই তোলে। আন লোকৰ ক্ষেত্ৰতো একেই কথা এজন লেখকে ডাঙৰ বঁটা লাভ কৰিলে পাছত তেওঁৰ মনত অলপ হ'লেও অহংকাৰী মনোভাৱ জন্ম হোৱাটো খাটাং।

 ৪/ টকা-পইচা পুৰস্কাৰ হিচাপে প্ৰদান কৰিলে ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ মনত টকাৰ প্ৰতি লালসা আৰু আসক্তি বাঢ়ে।

 

সামৰণি

আধুনিক শিক্ষাবিদ আৰু চিন্তাবিদ সকলে পুৰস্কাৰৰ ওপৰত থকা কমাই আনিবলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়ছে। তেওঁলোকে কৈছে যে পুৰস্কাৰক সহজলভ্য সামগ্ৰী কৰি তোলা উচিত নহয়। পুৰস্কাৰে যাতে কোনো লোককে অবাঞ্চিত কামৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত নকৰে তাৰ বাবে আমি সাৱধান হোৱা প্ৰয়োজন আছে। যিকোনো প্ৰকাৰৰ পুৰস্কাৰ পৰিস্থিতি পৰ্যালোচনা কৰিহে দিব লাগে। বিশেষকৈ পুৰস্কাৰ দলীয় ভাৱে দিয়াটো ভাল। পুৰস্কাৰ হিচাপে টকা-পইচা দিয়া একেবাৰে অনুচিত কাৰ্য। পুৰস্কাৰে যাতে কাৰো মনত ঈৰ্ষাৰ মনোভাৱ সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰে তাৰবাবে সকলোৱে সজাগ আৰু সচেতন হ'ব লাগে। সেয়েহে পুৰস্কাৰ প্ৰদানৰ পিছত পুৰস্কাৰ পোৱা আৰু নোপোৱা সকলক পুৰস্কাৰ যে সৰ্বেসৰ্বা নহয়, পুৰস্কাৰ কিয় প্ৰদান কৰা হৈছে, নোপোৱা সকলে মনত বেয়া ভাৱ পোষন কৰা উচিত নহয় আদি কথাবোৰ ভালদৰে বুজাই শিক্ষকে ক'ব লাগে।

প্ৰৱন্ধটো পঢ়াৰ বাবে আন্তৰিক ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰিছোঁ।- দুদুল সোণোৱাল।

++++++++++++++++++++++++++++++++

সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ মাধ্যম হিচাপে শিক্ষা । Education as a medium of social change.

প্ৰৱন্ধটোৰ বাটচ'ৰা ---

** শিক্ষা কি 

** সামাজিক পৰিবৰ্তন কি

** সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ মাধ্যম হিচাপে শিক্ষা

** শিক্ষা প্ৰদানৰ মূল ভেটি বিদ্যালয়

** উপসংহাৰ

শিক্ষা কি ?

     যিকোনো এটা বিষয়ৰ ওপৰত বিশেষ জ্ঞান, দক্ষতা আৰু কৌশল আহৰণ কৰা প্ৰক্ৰিয়াই হ'ল শিক্ষা। শিক্ষাৰ ব্যুৎপত্তিগত অৰ্থ হৈছে - শাসন কৰা, নিয়ন্ত্ৰিত কৰা, বা নিৰ্দেশনা দিয়া। শিক্ষাৰ ইংৰাজী প্ৰতিশব্দ Education । এই শব্দ লেটিন ভাষাৰ পৰা উৎপত্তি বুলি কোৱা হয়। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষা দান কাৰ্য। 

   শিক্ষা প্ৰক্ৰিয়াই প্ৰাচীন কালৰ পৰাই মানুহৰ জীৱনত প্ৰভাৱিত কৰি আহিছে। পূৰ্বতে প্ৰাথমিক আৰু অত্যাৱশ্যকীয় কামৰ দক্ষতা আয়ত্বকৰণতে শিক্ষা আৱদ্ধ আছিল আৰু অভিজ্ঞতাৰ সহায়ত দক্ষতা অৰ্জন কৰিব পাৰিছিল। বৰ্তমান সময় পৰিবৰ্তন হৈছে। পৰিৱৰ্তিত সময়ৰ লগত খাপ খোৱাকৈ এতিয়া বিভিন্ন বিষয়ত শিক্ষাৰ প্ৰয়োজনীয়তা অধিক হৈ পৰিছে। কলা, বিজ্ঞান, উদ্যোগ আদি ক্ষেত্ৰত হোৱা তুমুল পৰিৱৰ্তনে শিক্ষাৰ ভূমিকা অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু জটিল কৰি তুলিছে। গতিশীল সমাজৰ পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে সংগতি ৰাখি সেয়ে বিভিন্ন সময়ত বিভিন্ন জন দাৰ্শনিক পণ্ডিতে শিক্ষা সম্পৰ্কে সংজ্ঞা আগবঢ়াই আহিছে। পাশ্চাত্য জগতৰ মনীষী প্লেটো , দাৰ্শনিক এৰিষ্ট'টল , গডফ্ৰে থমচন, ডামভিলে, শিক্ষাবিদ ডিউ, পাৰ্চিনান, দাৰ্শনিক পেষ্টালজী আদি ব্যক্তি সকলে শিক্ষাৰ সংজ্ঞা ভিন ভিন ধৰণে আগবঢ়াইছে যদিও প্ৰকৃত শিক্ষাই মানুহৰ দৈহিক, মানসিক, আধ্যাত্মিক আৰু সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ দিশত অৰিহনা আগবঢ়াই বুলি সকলোৰে সংজ্ঞাত পৰিস্ফুট হৈছে।

সামাজিক পৰিবৰ্তন কি ?

শিক্ষাৰ জৰিয়তে সমাজৰ যি পৰিৱৰ্তন হৈ আহিছে সাধাৰণতে সেয়াই হ'ল সামাজিক পৰিবৰ্তন ।  প্ৰাচীন কালৰ শিক্ষা খুব সহজ আছিল। স্বাভাৱিক পৰিৱেশৰ পৰা আহৰণ কৰা অভিজ্ঞতা , চিন্তাধাৰা , কলা কৌশল আদিৰ পৰা জ্ঞান আহৰণ কৰা হৈছিল। বিশেষকৈ এটা বংশৰ পৰা আন এটা বংশলৈ এই শিক্ষা চলমান আছিল। কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে প্ৰগতিৰ পথত আগবঢ়া সমাজ জীৱনৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান হ'ল জটিলতাৰ যাৰ বাবে প্ৰত্যক্ষ আৰু প্ৰণালীবদ্ধ ভাৱে শিক্ষা প্ৰচলনৰ দিহা কৰিব লগা হল। বিদ্যালয়ৰ সৃষ্টিও এনেদৰেই হ'ল। আধুনিক যুগত শিক্ষাৰ অবিহনে গত্যন্তৰ নাই। এইদৰে বহু স্তৰ অতিক্ৰম কৰি আজিৰ অৱস্থাত উপনীত হৈছিহি শিক্ষাৰ জগতখন।

সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ মাধ্যম হিচাপে শিক্ষা ?

    

    সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ মাধ্যম হিচাপে শিক্ষাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া হয়। এখন সমাজৰ মানুহবোৰ সামাজিক, অৰ্থনৈতিক আৰু মনস্তাত্বিক দিশত পৰিৱৰ্তন হ'লেহে  এখন সভ্য সমাজৰ সৃষ্টি হয়। সমাজত বাস কৰা লোকসকল অজ্ঞানী, নিৰক্ষৰ, চিন্তাধাৰণাহীন হ'লে সমাজ এখন কেতিয়াও পৰিৱৰ্তন হ'ব নোৱাৰে। শিক্ষাইহে এই দিশত অগ্ৰগতি লাভ কৰিবলৈ সহায় কৰে। সামাজিক, অৰ্থনৈতিক আৰু মনস্তাত্বিক চাহিদা পূৰণ কৰিবলৈ শিক্ষাৰ প্ৰয়োজন আছে। বিজ্ঞান, শিল্প উদ্যোগ , সাহিত্য আদিৰ দিশত যিমানেই পৰিৱৰ্তন তড়িত গতিত হ'ব সমাজৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত সিমানেই ক্ষিপ্ৰ গতিত পৰিৱৰ্তন হব এয়া নিশ্চিত। 

     সময়ে সময়ে সমাজত দেখা দিয়া মহামাৰী, বিভিন্ন বেমাৰ-আজাৰ , অন্ধবিশ্বাস আদিৰ দৰে কুসংস্কাৰ সমাজৰ পৰা বিদূৰ হ'বলৈ হ'লে শিক্ষাৰ বিকল্প নাই। শিক্ষিত সমাজ সদায় সংস্কাৰমুক্ত হয়। উদাহৰণ স্বৰূপে বৰ্তমান সামাজত দেখা দিয়া কোভিড-19 মহামাৰীৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পোৱাৰ একমাত্ৰ উপাই আছিল ইয়াৰ বিষয়ে সম্পূৰ্ণ জ্ঞাত হৈ সজাগ আৰু সচেতন হোৱা। যিহেতু আদিতে ইয়াৰ কোনো ঔষধ নাছিল। যদি সমাজৰ মানুহবিলাকৰ শিক্ষা নথকাহেঁতেন কি অৱস্থা হ'ল হেঁতেন সেয়া সহজে অনুমেয় (?) । গতিকে শিক্ষাই এইদৰে সামাজিক পৰিবৰ্তনত পোনপটীয়া প্ৰভাৱ পেলায়। 

শিক্ষা প্ৰদানৰ মূল ভেটি বিদ্যালয় !

   এইটো নক'লেও হয় যে শিক্ষা আহৰণৰ মূল ভেটি হৈছে বিদ্যালয়। বিদ্যালয়ৰ শিক্ষাক সাধাৰণতে আনুষ্ঠানিক শিক্ষা বুলি কোৱা হয়। আনুষ্ঠানিক শিক্ষাই শিশুৰ মানসিক বিকাশত সহায় কৰে। নীতি শিক্ষা, মূল্যবোধৰ শিক্ষা, আধ্যাত্মিক প্ৰমূল্যৰ জ্ঞান লাভ কৰিবলৈ হ'লে বিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ জ্ঞান অৰ্জন কৰিব লাগিব। শিশুৰ চৰিত্ৰ গঠন, ব্যক্তিত্ব গঠন, নানা বিষয়ৰ জ্ঞান অৰ্জন, অভিজ্ঞতাৰ অৰ্জন, নীতি নিয়ম, চিন্তা ধাৰা , সাহিত্য সংস্কৃতি আদিৰ জ্ঞান অৰ্জন কৰি প্ৰয়োগ কৰিব শিকিবলৈ বিদ্যালয়ৰ প্ৰয়োজন আছে। গতিকে বিদ্যালয় সমাজ পৰিবৰ্তন মূল আহিলা। এখন ভাল বিদ্যালয়ৰ অন্তৰালত কিছুমান ভাল মানুহৰ জন্ম হয় আৰু ভাল চিন্তাধাৰা অন্তৰ্নিহিত হৈছিল থাকে।

উপসংহাৰ

মানুহ সামাজিক প্ৰাণী। সমাজ পাতি বাস কৰি ভাল পোৱা শ্ৰেষ্ঠ জীৱ। মানুহৰ প্ৰকৃতিৰ পৰিৱৰ্তন আৰু শিক্ষিত হলেহে সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ সম্ভাৱনা দৃঢ় হয়। গতিকে শিক্ষা হ'ব লাগে সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ মাধ্যম , নিজক গঢ় দিব পৰা মাধ্যম। কেৱল পঢ়িব লাগে বাবেই পঢ়া উচিত নহয়। 

প্ৰৱন্ধটো পঢ়াৰ বাবে আন্তৰিক ধন্যবাদ জনালো। -- দুদুল সোণোৱাল।

শিশুৰ ব্যক্তিত্ব গঠনত ঘৰ আৰু বিদ্যালয়। Home and school in child personality formation.

সূচীপত্ৰ :--

** শিশুৰ ব্যক্তিত্ব কেনে হোৱা উচিত, 

** অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ মাধ্যম ঘৰখন, 

** শিশুৰ চৰিত্ৰ গঠনত পিতৃ-মাতৃৰ কৰণীয় 

**  শিশুৰ ব্যক্তিত্ব গঠনত বিদ্যালয়ৰ প্ৰভাৱ

** অভিভাৱক আৰু ঘৰৰ পৰিৱেশ

** উপসংহাৰ

শিশুৰ চৰিত্ৰ গঠনত ঘৰখনৰ ভূমিকা অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ। শিশু এজনৰ চৰিত্ৰ গঠনৰ প্ৰথম ঢাপ বা স্তৰ হিচাপে ঘৰখনক বিবেচিত কৰা হয়। সেয়ে যিকোনো এখন ঘৰৰ পৰিৱেশ সদায় জ্ঞান অৰ্জনৰ অনুকূল হ'ব লাগে। সৰু অৱস্থাৰ পৰা ভাল মাত-কথা, ভাল চিন্তা,ভাৱনা, সৎ আচাৰ-ব্যৱহাৰ আদিৰ সৈতে মূখামূখি হ'লে সিহঁতেও এনে শুদ্ধ আচৰণ অনুকৰণ কৰিব শিকিব। ঘৰখনৰ পৰিৱেশ হৈ-হাল্লা, চিঞঁৰ-বাখৰ , কাজিজা-পেচাল, আদি কোলাহলপূৰ্ণ অশান্তিময় পৰিৱেশ হ'লে শিশুৰ মানসিক বিকাশৰ পৰিবৰ্তনো তেনেধৰণেই আগবাঢ়িব। শিশুৱে সৎ আচৰণ যুক্ত পৰিৱেশত সজ আচৰণ আৰু অসৎ  আচৰণ যুক্ত পৰিৱেশত অসজ আচৰণ কৰিব শিকে। সেয়ে পিতৃ-মাতৃয়ে সন্তানক এটা ভাল পৰিৱেশ দিয়াৰ প্ৰচেষ্টা কৰা উচিত।

        শিশু হ'ল অনুকৰণ প্ৰিয়। সৰু অৱস্থাত অনুকৰণৰ মাধ্যমেৰে শিশুৱে বিভিন্ন বিষয়ৰ জ্ঞান অৰ্জন কৰে কিন্তু সেইবোৰ প্ৰকৃততে ভাল নে বেয়া শিক্ষা তাক বিচাৰ কৰিবলৈ সিহঁতে নাজানে। কেৱল সিহঁতৰ আনন্দদায়ক আৰু চকুৰ আগত দেখা কামটো শিশুজনে নিজেও কৰিব বিচাৰে আৰু এনেকৈয়ে সিহঁতে চৰিত্ৰগত আচৰণবোৰ তেওঁলোকৰ অজ্ঞাতে শিকিবলৈ লয়। 

     নব্বৈৰ দশকত বিদ্যালয়ৰ ভাষাৰ কিতাপত পঢ়া "ৰজা আৰু ভাটৌ চৰাই" নামৰ সাধুটো চৰিত্ৰ গঠনৰ এক নিদৰ্শন। সজ আচৰণে সজ প্ৰবৃত্তিৰ মানুহ সৃষ্টি কৰে আৰু অসৎ আচৰণে অসৎ প্ৰবৃত্তিৰ মানুহ সৃষ্টি কৰাত অৰিহণা যোগায়। 

       শিশু এজন জন্মৰ পিছত সম্পূৰ্ণ অপৰিণত অৱস্থাত থাকে। পৰনিৰ্ভৰশীল শিশুজনৰ ভৱিষ্যত নিৰ্ভৰ কৰে পিতৃ-মাতৃৰ ওপৰত। শিশুজনৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক সুস্থতা, খোৱা-লৱা , খেলা ধূলা আদিৰ যতন সুচাৰুৰূপে পৰিচালিত হলেহে ভৱিষ্যতৰ জীৱন সুন্দৰ আৰু উপযুক্তভাৱে গঢ় লোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। সেয়ে এই আটাইবোৰ দিশৰ সমাধানৰ মূল ব্যক্তিজনেই হ'ল পিতৃ-মাতৃ । পিতৃ-মাতৃৰ সুচিন্তা আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ অনুশাসন মূলক বিচাৰ বিবেচনা , মৰম-চেনেহেৰে শিশুজনক সুচৰিত্ৰ গঠণত অৰিহণা যোগাব পাৰে। 

     জন্মৰ পাঁচ ছয় মাহৰ পৰা শিশুৰ মাত ফুটে আৰু বিভিন্ন বিষয়ত জ্ঞানৰ শিক লয়, বিভিন্ন শব্দ শ্ৰৱনৰ জৰিয়তে শিকে। এই সময়ত সেয়ে শিশুজনক ভাল মাত-কথা শিকোৱা প্ৰয়োজন। যিবোৰ বেয়া সেইবোৰ শিকোৱা অনুচিত। বিশেষকৈ গ্ৰাম্য সমাজত পৰিলক্ষিত হয় যে শিশুজনক সৰু অৱস্থাতেই বেয়া বা অশালীন শব্দৰ দুষ্ট ভাষা শিকোৱাৰ দৰে হয়। বহু লোকে আনন্দতে সৰু অৱস্থাত শিশুক বেয়া শব্দ কবলৈ শিকাই আৰু ততালিকে শিক লৈ যাৰে তাৰে আগত বেয়া কথা কৈ দিয়ে। ভবা হয় যে ডাঙৰ হ'লে এইবিলাক সকলো পাহৰি যাব। এইদৰে শিশু এজনক বেয়া পথলৈ যোৱাৰ বাট প্ৰশস্ত কৰা ধৰণৰ হয়। এইটো বিশেষকৈ অসৎ ব্যক্তিৰ সান্নিধ্যৰ ফলত হ'বলৈ পায়। শিশুজন অসৎ ব্যক্তিৰ সংস্পৰ্শলৈ অহাৰ লগে লগে ব্যক্তিজনাৰ পৰা অসৎ আচৰণ, অসৎ মাত-কথা আদি শিকিবলৈ লয়। কিন্তু শিশুৰ এই সময়ৰ এনে আচৰণ বা অভ্যাস ক্ষণস্থায়ী বুলি গণ্য কৰা হয় যদিও কিছুমান শিশুৰ ক্ষেত্ৰত ই ডাঙৰ অৱস্থাতো একেই থাকেে যাৰ বাবে শিশুজন পাছলৈ বদমাইচ আৰু অসৎ চৰিত্ৰৰ লোক হিচাপে সমাজত পৰিগণিত হয়। সেয়ে ঘৰখনৰ পৰিৱেশ সদায় শিশুৰ অনুকূল হোৱাটো বাঞ্ছনীয় আৰু পিতৃ-মাতৃ শিশুজনৰ প্ৰতি দায়িত্বশীল আৰু সাৱধান হ'ব লাগে। সেয়ে ক'ব পাৰি যে ঘৰখন হৈছে শিশুৰ অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ মাধ্যম। 

   

শিশুৰ ব্যক্তিত্ব কেনে হোৱা উচিত

 শিশুৱে সন্মুখত দেখা প্ৰতিটো কাৰ্যৰ দ্বাৰা , প্ৰতিটো ঘটনাৰ পৰা শিক্ষা আহৰণ কৰোতে সৎ আৰু প্ৰয়োজনীয় খিনি আয়ত্ব কৰা উচিত। কোনটো ভাল কোনটো বেয়া সেই সম্পৰ্কে পিতৃ-মাতৃৰ পৰা জানি ল'ব লাগে। ভাল শিক্ষা আহৰণ কৰিব চেষ্টা কৰিলেহে ভৱিষ্যত জীৱন সুন্দৰভাৱে গঢ় দি সুনাগৰিক হ'ব পৰা যায়। হাঁহিমুখীয়া স্বভাৱ, সুমিষ্ট মাত-কথা, জ্যেষ্ঠজনক সন্মান, শ্ৰদ্ধা, ভক্তি আৰু অনুজজনক মৰম স্নেহ কৰাটো এজন শিশুৰ কৰ্তব্য। হাঁহিমুখীয়া স্বভাৱে সকলোকে আকৰ্ষিত কৰে, মিঠা মাত কথা হ'ল সুচৰিত্ৰৰ পৰিচায়ক। সমনীয়াহঁতৰ লগত সমিলমিলেৰে, মিলাপ্ৰীতিৰে থাকিব পৰাটো শিশুৰ ব্যক্তিত্বৰ ভাল গুণ। 

       

শিশুৰ ব্যক্তিত্ব গঠনত বিদ্যালয়ৰ প্ৰভাৱ 

শিশুৰ শিক্ষাৰ দ্বিতীয়টো ঢাপ বা স্তৰ হৈছে বিদ্যালয়। বিদ্যালয়ত আনুষ্ঠানিক শিক্ষা পাতনি মেলি শিশুৱে বিভিন্ন বিষয়ৰ জ্ঞান অৰ্জন কৰে। শিশুৰ ব্যক্তিত্ব গঠনত যেনেকৈ ঘৰখনৰ প্ৰভাৱ পৰে, ঠিক একেদৰে বিদ্যালয়ৰ প্ৰভাৱো পৰে। ঘৰখনে  যিদৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে, একেদৰে বিদ্যালয়খনেও গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। যিহেতু বিদ্যালয়ৰ শিক্ষা হ'ল আনুষ্ঠানিক শিক্ষা। সেয়ে ইয়াৰ গুৰুত্বও অপৰিসীম। শিক্ষকৰ জৰিয়তে বিভিন্ন বিষয়ক মূল্যবোধৰ জ্ঞান শিশু বা ছাত্ৰজনে শিকিবলগীয়া হয়। এই বিষয়ত সৎ চৰিত্ৰ গঠন ,সৎ কৰ্মৰ কৌশল, বন্ধুত্বৰ গুণসমূহ সাধাৰণতে বিদ্যালয় শিক্ষাত এটা এটাকৈ শিশুৱে অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে শিকে। শিশুৰ মানসিক, শাৰীৰিক, সমাজৰ জ্ঞান, আধ্যাত্মিক প্ৰমূল্যৰ জ্ঞান, নীতি শিক্ষা আদি কিতাপৰ জৰিয়তে শিকিবলৈ আৰম্ভ কৰে। গতিকে এই গুণসমূহ বিকাশ ঘটোৱাৰ লগতে বৌদ্ধিক আৰু দক্ষতাৰ, নীতি শিক্ষাৰ জ্ঞানৰ পৰিসৰ বৃদ্ধি হোৱাত বিদ্যালয়ৰ শিক্ষাই সহায় কৰে। ভাষা শিকণৰ জৰিয়তে শিশুৰ ব্যক্তিত্ব গঠন হয়। সমনীয়াহঁতৰ লগত খেল ধেমালিৰ জৰিয়তে শিশুৰ ব্যক্তিত্ব বিকাশ ঘটে।

    গতিকে বিদ্যালযৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষাই শিশুৰ ব্যক্তিত্ব গঠনত প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পেলাই।

অভিভাৱক আৰু ঘৰৰ পৰিৱেশ 

ওপৰত উল্লেখ কৰা হৈছে যে শিশুৰ ব্যক্তিত্ব আৰু চৰিত্ৰ গঠনত পিতৃ-মাতৃৰ বা অভিভাৱকৰ কৰ্তব্য সকলোতকৈ বেছি। 

উপসংহাৰ

শিশুৰ চৰিত্ৰ আৰু ব্যক্তিত্ব গঠনত ঘৰ আৰু বিদ্যালয়ৰ গুৰুত্ব সমানে অপৰিসীম। ঘৰখনে প্ৰদান কৰা অনানুষ্ঠানিক জ্ঞান আৰু বিদ্যালয়ৰ গণ্ডীৰত অনুশাসনৰ জৰিয়তে লাভ কৰা জ্ঞানৰ সংমিশ্ৰণত এজন শিশুৰ জীৱন গঢ় লৈ উঠে। আমি সেয়েহে প্ৰতিটো খোজতেই শিশুক প্ৰমূল্যৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা উচিত। 

প্ৰৱন্ধটো পঢ়াৰ বাবে আন্তৰিক ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰিছোঁ। --- দুদুল সোণোৱাল।

******************************************

শিক্ষক দিৱস উপলক্ষে এধাৰি কবিতাৰ মালা ।

এধাৰি কবিতাৰ মালা :

* শিক্ষাগুৰু 

* জোন হৈ জ্বলি ৰবি তই

* আকৌ বাজিবনে কানাইৰ সুৰীয়া মুৰুলী

* সময় 

* ভূ-লুণ্ঠিত মানৱতা

* সম্ভাষণ

শিক্ষগুৰু 

কতজনৰ জ্ঞানৰ ভঁৰাল চহকী কৰা

হে মোৰ মহান গুৰু

তোমাক শত কোটি নমস্কাৰ !

অকৃত্ৰিম ত্যাগেৰে মহীয়ান তুমি 

প্ৰজ্ঞাৰ বন্তি জ্বলাই জ্ঞানৰ আলোকেৰে পথ দেখুওৱা

আলোলিকত কৰা শতজনৰ তমাসিত জীৱন

অতি সহিষ্ণুতাৰে ধৈৰ্যৰ মালাগাঁথা শতজনৰ

হে মোৰ পৰম শ্ৰদ্ধেয় শিক্ষাগুৰু

তোমাক শত কোটি নমস্কাৰ !

দয়া মমতা মূল্যবোধৰ জ্ঞান তুমিয়েই দিয়া

তুমিয়েই দ্ৰোণাচাৰ্য অতি কঠিনতাকো নেওচি

গঢ় দিয়া শ্ৰেষ্ঠ একলব্য

তুমি সৃষ্টিৰ খনিকৰ শিক্ষাৰ শানত

শব্দৰ হাতুৰীৰে গঢ় দিয়া বহু সম্ভাৱনাময় ভৱিষ্যত 

সহস্ৰ প্ৰতিকুলতা অতিক্ৰমি

হে মোৰ মহান গুৰু

তোমাক শত কোটি প্ৰণাম !

তোমাক শত কোটি প্ৰণাম !

০৫/০৯/২০২১

১.৫০ , আবেলি।

D S.

জোন হৈ জ্বলি ৰবি তই

জোন হৈ জ্বলি ৰবি মোৰ মনাকাশত 

মই উপভোগ কৰিম জোনৰ জোনালী

জোনাকী পৰুৱা এটি হৈ

আপোন মনে উৰি ফুৰিম চৌপাশ

স্নেনেহৰ ৰাগিৰে আকোঁৱালি লম তোক 

জোন হৈ জ্বলিলে তই

মোৰ বুকুত প্ৰাণ পাই উঠিব 

আশাৰ বৰলুইত 

ব্যথিত বেদনাবোৰ বৰতা বিৰিণা হৈ উটি যাব

নিলগৰ দূৰ দিগন্তৰ সিপাৰে ....

চৰাইবোৰে কলৰৱ তুলিব 

চিনাকি সুহুৰি এটা হৈ আলফুলে

সুৰ তুলিব - জীৱনৰ,জীয়াই থকাৰ অমল আশ্বাস !

জোন হৈ জ্বলি ৰবি তই 

মোৰ লোতকেৰে আবৃত কঠিন শেতেলিত

শুভ্ৰ জোনাকৰ সমুদ্ৰত মেলি দিম মই

প্ৰাত্যাশাৰ শুকুলা পালতৰা নাওঁ

আমি উঁটি যাম অজান মায়াময় দেশলৈ 

মোৰ বিবৰ্ণ দুহাতেৰে তোৰ

তুলাকোমল দুহাতত খামোচি... !!!

---- দুদুল সোণোৱাল।

ৰচনা কাল : ৫.২২ ,আবেলি।

     দিনাঙ্ক : ২/৯/২০২১

আকৌ বাজিবনে কানাইৰ সুৰীয়া মুৰুলী 

কি সুৰে মুহিলা কানাই উন্মনা ৰাধা 

বুকুৰে সৌৰভ সৰে বেদনাৰ খৰিকাঁজাই

দিনতো দেখে কলপতীয়া সপোন

বৃন্দাবনত পাৰিজাত ছিঙে

মৰম আকলুৱা ৰাধাৰ চকুলো সৰে 

স্মৃতিৰ মালাধাৰি চাই চাই 

চকুলো শুকাই ...!

আকৌ কঁহুৱা ফুলিব নে (?) 

শৰতৰ স্নিগ্ধ নিশা 

নিয়ৰৰ মুকুতা সৰি ৰজনীবিদাৰি

বাজি উঠিবনে কদমৰ তলত আশাৰ মুৰুলী 

কি সুৰে মুহিলা কানাই উন্মনা ৰাধা 

প্ৰাপ্তিৰ পিছতো অপ্ৰাপ্তিৰ বেদনা ।

লেথাৰি নিছিগা গাণেৰেও আজি

ব্যাকুলিত নকৰে

শত সহস্ৰ ৰাধাৰ অবুজ বাসনা

বাসন্তী বেলাতো সহ্যাতীত লাঞ্চনা

প্ৰেমৰ নামতো বন্ধ হয় সম্ভাৱনাময় কপাট

নন্দ যশোদাৰ শেৱালীৰ পাতত বেদনাৰ বন্যা

আকৌ বাজিবনে কানাইৰ সুৰীয়া মুৰুলী

ফুলিব নে কঁহুৱা দহোদিশ জোনাক কৰি ..!

ৰচনা : ৩/৯/২০২১

সময় : ১০.১২ নিশা।

------ দুদুল সোণোৱাল।

সময়

এতিয়া প্ৰতিটো শব্দই কঢ়িয়াই আনে

মৃত্যুৰ খবৰ ।

সময়ৰ ফুলৰ পাহিত তেজৰ ৰেণু 

জালিকঁটা বেৰৰ ফাঁকেৰে সৰকি আহে

জীৱনৰ ৰং

এই যে ক্ষণস্থায়ী জীৱনৰ কোঁহে কোঁহে

বৈ থকা তপত তেজ এসোপা গোট মাৰিলে

কি হ'ব জীৱনৰ ?

আই পিতাইৰ কোলাৰ উমেৰেও 

চেতন নাহিব সজীৱ নহ'ব স্নায়ু তন্ত্ৰ 

আইৰ গৰ্ভতে দিয়া হৈছিল নেকি ( ?)

নিষ্ঠুৰতাৰ চানেকি কিম্বা

ভগ্নীৰ সতীত্ব হৰণৰ আখৰা !

মৰমবোৰ শেষ হৈ আহিছে ক্ৰমশঃ

ফেঁচাৰ নিউ নিউ শব্দৰ শিখৰত

নন্দিতাৰ বেদনাবোৰ জিলিকি উঠে

বুকুখন উঁকা কৰি ..!

---- দুদুল সোণোৱাল।

ৰচনা কাল : ৭.৪৯ পুৱা।

দিনাঙ্ক। : ২/৯/২০২১

ভূ-লুণ্ঠিত মানৱতা 

শেষ হ'ল সকলো আশা নিমিষতে 

শেষ হ'ল মায়া মমতা বিশ্বাস জীৱনৰ

শেষ হ'বৰ বাবেই হয়তো এই সুন্দৰ আৰম্ভণি ! 

ভগ্নীৰ জ্বলি থকা বন্তি গছি নুমাই গ'ল

পিতৃ-মাতৃৰ আশাবোৰ নিৰ্বাপিত হ'ল

থানবান হ'ল সেউজীয়া সপোন 

ড্ৰাগছৰ নে আশ্বিকৰ নিৰ্মম হাতোৰাত

চিতাখনত দপদপাই জ্বলি উঠিল

ডিম্পলৰ সহস্ৰ সপোনৰ কায়া

ভূ-লুণ্ঠিত মানৱতা ..!

কি দোষ আছিল তাই

অকালতে হেৰাই গ'ল সময়ৰ চাকনৈয়াত

জিঘাংসাৰ বলি হৈ বিলীন হ'ল নিলীমাৰ বুকুত 

এইদৰে কিমানজনী ভগ্নীয়ে প্ৰাণ হেৰুৱাব !

কিয় মানুহবোৰ ইমান নৃশংস 

কিয় মানুহবোৰ ইমান হিংসুক

একবিংশ শতিকাত এয়া কিহৰ অগনি

আই বোপাইৰ বুকু উদং কৰা - নৰপিশাচ !

অৰ্থলিস্পা, ঈৰ্ষান্বিত, নিৰ্দয় ড্ৰাগছৰ প্ৰৱল ধুমুহা

তচনচ ভ্ৰাতৃত্ব, কুমাৰীত্ব নতুবা

এচমকা পোহৰৰ সতীত্ব 

কিন্তু কিহৰ বাবে তোৰ ইমান অতপালি ?

হেৰ' কালপ্ৰীত 

তোৰ আপোন নদীখনত আৰু বিহ নাঢালিবি

হেৰাই যাব তোৰ-মোৰ স্বপ্ন কালৰ বুকুত 

হেৰাই যাব নিখিল সভ্যতা বৰবিহৰ পয়োভৰত

জীৱন উঁকা কৰি .. !

--- দুদুল সোণোৱাল।

       ০৪/০৯/২১

       সম্ভাষণ

এটা প্ৰত্যাশাৰ নৱ প্ৰভাত সাৰ পাই উঠিল

মোৰ ধূলিয়ৰি বুকুৰ ঘন- ঘোৰ ৰজনী ভেদি

আপোন মনে সোমাই আহিল এজাক

ৰৌদ্ৰজ্জ্বল মায়াময় জোনাক ।

যুগৰ কৌটিকলীয়া এলান্ধু মচি জোনাক অহা বাটটোত মই দূৰ্বিসহ আত্মাটো লৈ

অপেক্ষা কৰিছিলোঁ সমৃদ্ধিময় দিন এটাৰ

য'ত নাথাকিব ধেমাজি নাথাকিব ত্ৰিশ অক্টোবৰৰ ডাৱৰ নীল-অভিৰ পুঞ্জীভূত বেদনা ।

য'ত নাথাকিব দিছপুৰৰ দিনলিপি

নতুবা ৰাজনীতিৰ পঙ্কিলতা অসহিষ্ণুতা

অচিন মানুহৰ মৰনকাতৰ আৰ্তনাদ ।

মানুহ হোৱাৰ সপোনটো জোনাক হৈ নামি আহিছে

আগফালৰ ধূলিয়ৰি চোতালত জোনাকৰ ঢল

মই কামিজটো পিন্ধি ললো মোৰ বিৱৰ্ণ দুহাত

ওপৰলৈ দাঙি জোঁকাৰিলো আৰু 

খুলি দিলো সম্ভাৱনাৰ কপাট

জোনাকবোৰ মোৰ সম্ভাষণত সন্তুষ্ট হৈ

নিৰলে বাট কাটি প্ৰৱেশ কৰিল ২০২১নাম লৈ....।।

         

কবিতা কেইটা পঢ়ি ছোৱাৰ বাবে অশেষ ধন্যবাদ জনাইছোঁ-- দুদুল সোণোৱাল।

++++++++++++++++++++++++++++++++

 

বিদ্যালয়ত অনুশাসন : শাস্তি আৰু পুৰস্কাৰ । Discipline in school: Reward and Punishment.

প্ৰৱন্ধটোত সন্নিবিষ্ট আছে ---

সূচীপত্ৰ :-

** অনুশাসন কাক বোলে ?

** অনুশাসনৰ প্ৰকাৰ কি কি ?

** অনুশাসনৰ পদ্ধতি 

** বিদ্যালয়ত অনুশাসনৰ প্ৰয়োজনীয়তা

** উপসংহাৰ ।

অনুশাসন কাক বোলে ,?

অনুশাসন হ'ল  মানুহৰ চিন্তা,ভাৱনা, আশা আকাংক্ষাক সংযত আৰু আনৰ অধীনস্থ কৰা এক প্ৰক্ৰিয়া। অনুশাসনৰ সহায়ত কোনো ব্যক্তিৰ স্বাধীন বা মুকলিমূৰীয়া আচৰণ বা কাৰ্যক নিয়ন্ত্ৰণ কৰি ৰখা হয়।  কোনো নিৰ্দিষ্ট বাধা নিষেধ আৰোপ কৰা গণ্ডীৰৰ ভিতৰত থাকি আমি কাৰ্য সম্পাদন কৰিব লগা হয় । এই প্ৰক্ৰিয়াক শৃংখলা বুলি কোৱা হয়। অনুশাসন শৃংখলাৰ সৈতে ওতঃপ্ৰোতভাৱে জড়িত শব্দ। শৃংখলা মানুহৰ প্ৰতিটো কাৰ্যতেই ব্যাপকভাৱে প্ৰয়োজন হয়। শৃংখলাই মানুহৰ জীৱন  সঠিকভাৱে গঢ় দিয়াত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। বিশেষকৈ বিদ্যালয়, গৃহ, সমাজ , পৰিৱেশ আদিৰ ক্ষেত্ৰত শৃংখলাৰ অবিহনে কোনো কাৰ্যৰ 

সুসম্পাদিত নহয়। ঘৰ এখনত ঘৰৰ মূৰব্বী আৰু আন সদস্যসকলৰ আলোচনা মৰ্মে বিভিন্ন নীতি-নিয়ম বান্ধি লোৱা হয় যাতে ঘৰৰ কাম সুচাৰুৰূপে পৰিচালনা কৰিব পৰা যায়। যেনে ঘৰৰ কোনে কি কাম কৰিব লাগিব, কোনে ক'ত যাব লাগিব, কেতিয়া কি কাম কৰা উচিত, কেতিয়া খোৱা বোৱা কৰা হ'ব, সন্তানে কেতিয়া পঢ়া-শুনা কৰিব লাগে আদি বিষয়বোৰ অলিখিত ৰূপত হ'লেও এখন ঘৰত নিয়মবোৰ সঠিক ভাৱে চলি থাকে যাৰ বাবে ঘৰখন সুচাৰুৰূপে পৰিচালিত হয়। ঘৰ এখনৰ সকলো ক্ষেত্ৰত নিয়ন্ত্ৰিত হৈ থাকিবলৈ হ'লে শৃংখলাৰ অবিহনে গত্যন্তৰ নাই।    

একেদৰে এখন বিদ্যালয়ৰ আভ্যন্তৰত শৃংখলাৰ প্ৰয়োজন আছে। শৃংখলা মানি চলিবলৈ কাৰণে অনুশাসনৰ প্ৰয়োজন হয়। বিদ্যালয়ত প্ৰচলিত নীতি নিয়মে বিদ্যালয়ৰ পৰিচালনা কৰাত সহায় কৰে। ছাত্ৰ ছাত্ৰী সকলে নীতি নিয়মৰ বান্ধোনৰ মাজত থাকিলেহে সুশিক্ষা গ্ৰহণ কৰিব পাৰিব। হৈ হাল্লা, চিঞৰ বাখৰ আদি কোলাহলপূৰ্ণ পৰিৱেশত কেতিয়াও ভাল শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিব নোৱাৰি। এয়া একেবাৰে সত্য কথা। সেয়ে বিদ্যালয়ত কিছুমান নীতি নিয়ম কৰ্তৃপক্ষই ঠিক কৰি লোৱা দেখা যায়। ইয়াৰ প্ৰধান উদ্দেশ্য হৈছে যাতে শিকাৰুসকল বিপথে নাযায় তাৰ প্ৰতি সজাগ কৰি ৰখা। 

অনুশাসনৰ প্ৰকাৰ কি কি ?

অনুশাসনক সাধাৰণতে দুই প্ৰকাৰত ভাগ কৰিব পাৰি - বাহ্যিক আৰু আভ্যন্তৰীণ অনুশাসন। বাহ্যিক অনুশাসনৰ পৰিসৰ ঠেক কিন্তু আভ্যন্তৰীণ অনুশাসন ব্যাপক পৰিসৰৰ বুলি ভবা হয়।

বাহ্যিক অনুশাসন : বাহ্যিক অনুশাসন হৈছে কোনো অনুষ্ঠান বা প্ৰতিষ্ঠানত থকা মানুহৰ বাধ্যবাধকতাৰ ওপৰত প্ৰয়োগ কৰা নীতি-নিয়ম। বিশেষকৈ বিদ্যালয়ৰ গণ্ডীৰত ইয়াক বেছিকৈ প্ৰয়োগ কৰা প্ৰয়োজন হয়। বিদ্যালয়ত শৃংখলাবদ্ধতাৰ অনুশাসন নাথাকিলে শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত বিশৃঙ্খলতাই দেখা দিয়ে। পাঠদান কাৰ্যসূচী ফলপ্ৰসূ আৰু সফল হোৱাত বাধা আহি পৰিব। অনুশাসনৰ অভাৱত শিক্ষকৰ উপদেশ, পৰামৰ্শ তথা নিৰ্দেশ ফুটুকাৰ ফেনত পৰিণত হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকলক নিয়ন্ত্ৰণত ৰাখিবলৈ বিদ্যালয়ত কিছুমান নীতি-নিয়ম আৰু আইন-কানুন ৰচনা কৰি প্ৰয়োগ কৰা হয়। ইয়াকেই সাধাৰণতে বাহ্যিক অনুশাসন বোলা হয়। হৈ হাল্লা, চিঞৰ-বাখৰ কৰিলে লঘু শাস্তি প্ৰদান কৰা হয়। 

ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ বাহ্যিক আচাৰ আচৰণ সঠিক নহ'লে শাস্তি প্ৰদান কৰা হয়। এনে অনুশাসনত প্ৰকৃততে ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ ব্যক্তিগত স্বাধীনতা খৰ্ব কৰা সদৃশ হয় যদিও এনে অনুশাসনৰ ফলত শিক্ষাৰ পৰিৱেশ অনুকুল অৱস্থালৈ আহে আৰু বাতাবৰণ নিৰৱ আৰু নিজান হয় যি সাধাৰণতে এখন বিদ্যালয়ৰ বাবে অতিশয় প্ৰয়োজনীয় বৈশিষ্ট্য। 

  আভ্যন্তৰীণ অনুশাসন : আভ্যন্তৰীণ অনুশাসন হৈছে ব্যক্তিৰ অন্তৰৰ লগত জড়িত থকা উপাদান। অন্তৰৰ সৈতে জড়িত থকা উপাদান হোৱাৰ বাবে ইয়াক আত্মা-নিয়ন্ত্ৰণ বুলিও অভিহিত কৰা হয়। কিছুমান নীতি নিয়ম ছাত্ৰ ছাত্ৰীয়ে নিজে নিজেই মানি চলিবলৈ শিকে। শিক্ষকৰ বা আন কাৰোবাৰ শাস্তিৰ ভয়ত এনে আভ্যন্তৰীণ অনুশাসন মানি নচলে। মনত উদয় হোৱা কিছুমান নিয়ম নিজে নিজেই তেওঁলোকে পালন কৰিব ইচ্ছুক হয়। যেনে অবাইচ মাত নমতা, বিড়ি চিগাৰেটৰ দৰে ধূমপান নকৰাৰ বাবে সিদ্ধান্ত লোৱা বা প্ৰতিশ্ৰুতিৱদ্ধ হোৱা, ডাঙৰক সন্মান কৰিবলৈ শিকা আদিবোৰ হ'ল স্বতস্ফুৰ্ত ভাৱে মানি চলা অনুশাসন। 

  আত্ম শৃংখলাৰ দ্বাৰা ছাত্ৰ ছাত্ৰীয়ে নিজক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব শিকিলে ছাত্ৰ ছাত্ৰী কেতিয়াও বিপথে পৰিচালিত নহয় বা কেতিয়াও বিপথে খোঁজ নেপেলায়। আত্ম-শৃংখলাৰ নীতি নিয়ম বিবেকৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় বাবে ই শূদ্ধ আৰু শান্তি আৰু শাস্তিবিহীন হয়। আত্ম শৃংখলা থকা ছাত্ৰ ছাত্ৰীয়ে নিজকে সংযত কৰিব পাৰে, নিজক দমন কৰিব পাৰে। বিদ্যালয়ৰ পবিত্ৰতা অক্ষুণ্ণ ৰখাত আভ্যন্তৰীণ অনুশাসন সাম্প্ৰতিক সময়ত বহু প্ৰয়োজন হৈ পৰিছে। 

অনুশাসন পদ্ধতি :

অনুশাসন লঘু আৰু গুৰু হ'ব পাৰে। প্ৰাচীন কালৰ শিক্ষা ব্যৱস্থাত গুৰু অনুশাসনৰ প্ৰয়োগ বেছি আছিল। চেকনিৰ আগত শিক্ষা বুলি গণ্য কৰা হৈছিল। সেয়ে শিক্ষকে অলপ ভুল দেখিলে, কিঞ্চিৎ বেয়া দেখিলে চেকনিৰে শাস্তি বিহিছিল। কিন্তু ইমান শাস্তিৰ প্ৰয়োজন ক'ত ? অনুশাসনক দুটা ভাগত বিভক্ত কৰিব পাৰি -- স্বাভাৱিক ফলাফলৰ দ্বাৰা অনুশাসন আৰু পুৰস্কাৰ আৰু শাস্তি প্ৰদানৰ দ্বাৰা অনুশাসন। 

      

  স্বাভাৱিক পৰিণতিৰ অনুশাসন মানেই হ'ল আত্ম-সংশোধনৰ পদ্ধতি। এই পদ্ধতি মতে কোনো এজন শিশুৱে ভুল কৰিলে তাক সেই ভুলৰ বাবে মনোকষ্ট পাবলৈ এৰি দিব লাগে যাতে তেওঁৰ মনত বেয়া কামটোৰ বিপৰীতে মনত ভাল ভাৱৰ উদয় হয়। উদাহৰণ স্বৰূপে যদি এজন শিশুৱে কিবা কাৰণত খং উঠি লিখা শ্লেথখন ভাঙি পেলায়, তেন্তে তেওঁক নতুন এখন আনি নিদি সেই ভঙা টুকুৰাতে লিখিবলৈ বাধ্য কৰিব লাগে। ভঙা শ্লেথত লিখাৰ অসুবিধাৰ কষ্ট তেতিয়াহে সি উপলব্ধি কৰিব আৰু এনে নকৰাৰ বাবে নিজকে দমন কৰিব। এই পদ্ধতি মতে শিশুক অতি বেছি মৰম কৰিলে বেয়ালৈ ধাবিত হয়। 

    দ্বিতীয় পদ্ধতি মতে শিশুক বেয়া কামৰ বাবে শাস্তি প্ৰদান আৰু ভাল কামৰ বাবে পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰা উচিত। পুৰস্কাৰে যিকোনো লোককে মানসিক সুখ দিয়ে আৰু শাস্তিয়ে শিশুক সংযত হ'বলৈ শিকায়। সেয়ে শিশুৰ ভাল কামক শিক্ষক বা অভিভাৱকে সদায় উৎসাহিত কৰিব লাগে। পুৰস্কাৰ আৰু শাস্তি পদ্ধতি হ'ল মনোবৈজ্ঞানিক সত্যতাৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত। সেয়ে এই পদ্ধতি বিদ্যালয়ৰ গণ্ডীৰত প্ৰয়োগ কৰিলে সুফল পোৱা যায়।

বিদ্যালয়ত অনুশাসনৰ প্ৰয়োজনীয়তা :

সাম্প্ৰতিক সময়ত বিদ্যালয়ত অনুশাসনৰ প্ৰয়োজন আছে নে নাই সেই বিষয়ত চিন্তাবিদ সকলৰ মাজত দ্বিমত আছে। কোনো কোনোৰ মতে বিদ্যালয়ত অনুশাসনৰ প্ৰয়োজন আছে আৰু আন কিছুমানৰ মতে অনুশাসন অপ্ৰাসঙ্গিক বিষয়। 

    

    বিদ্যালয়ত অনুশাসনৰ প্ৰয়োজন আছে যিহেতু অনুশাসন নাথাকিলে ছাত্ৰ ছাত্ৰীয়ে বিপথে যোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। অসমীয়াত এষাৰ প্ৰবচন আছে যে " চল পোৱা কুকুৰে গললৈকে জপিয়াই।" সেই বুলি ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকলক কুকুৰৰ লগত তুলনা কৰা নাই। কুকুৰ প্ৰভুভক্ত,যদি বেছি চল দিয়া হয় তেতিয়া কুকুৰে মজিয়া  পৰা আৰম্ভ কৰি বিছনালৈ , মানুহৰ কোলাত শুবলৈ চেষ্টা কৰে। একেদৰে ছাত্ৰ ছাত্ৰীয়ে বেছিকৈ লাই পালে শিক্ষকৰ উপদেশ, আদেশ নমনা হয়। শিক্ষকক বা অভিভাৱকক সৰু ল'ৰাৰ দৰে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ ধৰে। এনেধৰণৰ আচৰণ ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ মনত উদয় নহ'বৰ বাবেই শাস্তিৰ প্ৰয়োজন হয়।

 

    চৰকাৰে প্ৰৱৰ্তন কৰা "মৌলিক শিক্ষাৰ অধিকাৰ আইন - ২০০৯" ৰ মতে ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ ওপৰত অনুশাসন জাপি দিব নোৱাৰে। শাস্তি বিহিব নোৱাৰে , আনকি হাতত এডাল এছাৰি পৰ্যন্ত লোৱা নিষেধ। এই কায়ণতেই ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকল অধিক অবাধ্য হোৱা পৰিলক্ষিত হয়। প্ৰতিটো ভুলৰ বাবে শান্তিৰ প্ৰয়োজন নাই কিন্তু এনেধৰণৰ এটা এটা ভুল ছাত্ৰ ছাত্ৰীসকলে কৰে যাৰ বাবে দোষীক শাস্তি বিহাটো অতি প্ৰয়োজন হৈ পৰে। 

ইয়াৰ উপৰি পূৰ্ণ স্বাধীনতা প্ৰদান কৰিও অনুশাসন কৰিব পাৰি। মুক্ত চিন্তা, স্বাধীন কাৰ্য আৰু আত্ম শৃংখলাৰে শিশুৱে নিজৰ আচৰণ সংযতভাৱে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে । কিন্তু প্ৰতি জন শিশু এনে দূৰদৰ্শী জ্ঞানৰ অধিকাৰী নহয়। 

উপসংহাৰ :

সাম্প্ৰতিক সময়ত বিদ্যালয়ত অনুশাসন এক স্পৰ্শকাতৰ বিষয় হিচাপে চিহ্নিত হৈছে। যদিও নতুন আইনে ইয়াক অগ্ৰাহ্য কৰিছে তথাপিও বিদ্যালয়ৰ গণ্ডীৰত অনুশাসনৰ প্ৰয়োজনীয়তা নুই কৰিব নোৱাৰি। অনুশাসন নাথাকিলে শিশুৰ শিক্ষা প্ৰদানত কিছু বেমেজালি সৃষ্টি হোৱাৰ আশংকা আছে। গতিকে ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ চিন্তাধাৰা সঠিক ভাৱে পৰিচালিত হ'বলৈ লঘু শাস্তি আৰু পুৰস্কাৰ অতি প্ৰয়োজনীয় বিষয়।

প্ৰৱন্ধটো পঢ়াৰ বাবে আন্তৰিক ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰিছোঁ। -- দুদুল সোণোৱাল।