শ্ৰী পদ্ধতিত ধান খেতি কেনেকৈ কৰিব ? What is SRI system in cultivation? SRI - System Of Rice Intensification.
কিদৰে আপুনি আগবাঢ়িব:
১/ প্ৰথম বীজ বাচনি কৰি ইয়াক শোধন কৰিব লাগে ২/ কঠিয়া তলিৰ প্ৰস্তুতি সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগে ৩/ মূল পথাৰ তৈয়াৰ কৰিব লাগে ৪/ কঠিয়াৰ বয়স ৫/ কঠিয়া ৰুৱাৰ পদ্ধতি ৬/ পানী জমা হোৱাৰ ব্যৱস্থা আৰু অত্যধিক পানী উলিয়ায় দিয়াৰ সু-ব্যৱস্থা ৭/ বন-বাত সময়মতে নিয়নি ।
জৈৱিক সাৰ প্ৰস্তুতকৰণ:
১/ গোবৰ ৩ কেজি
২/ গৰুৰ মূত ৩ লিটাৰ
৩/ গুৰ ৬ গ্ৰাম
৪/ বেচন ৫০ গ্ৰাম
৫/ কেঁচু সাৰ ১ কেজি
৬/ প্ৰতি ৭০ লিটাৰ পানীত মিহলি কৰিব লাগে
৭/ ৩ বা ৪ দিনৰ পিছত পথাৰত প্ৰয়োগ কৰিব লাগ
এতিয়া খেতিৰ বতৰ। খেতিৰ বতৰত খেতিৰ ওপৰত আলোচনা কৰাটো নিতান্তই প্ৰয়োজন আছে। আমাৰ কৃষক বন্ধুসকলে নজনা ধান খেতিৰ পদ্ধতি এটাৰ সম্পৰ্কে আজি আলোচনা আগবঢ়াবলৈ প্ৰয়াস কৰা হৈছে। ভাৰত এখন কৃষিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল দেশ । সেয়ে কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত আমি আগবাঢ়ি যাবলৈ খেতিৰ পদ্ধতি সম্পৰ্কে সম্যক জ্ঞান থকা বাঞ্চনীয়। ধান খেতিৰ বাবে অসমৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰায় ভাগ গ্ৰাম্য সমাজৰ কৃষকে পৰম্পৰাগত ভাৱে চলি অহা পদ্ধতিৰে খেতি কৰা পৰিলক্ষিত হয়। পৰম্পৰাগত পদ্ধতিৰে খেতি কৰিলে সিমান লাভৱান হব নোৱাৰি। ধান খেতিৰ বাবে উত্তম পদ্ধতি এটা সৃষ্টি হৈছে সেয়া হল - শ্ৰী পদ্ধতি । যোৱা আশী দশকৰ আগভাগত হেনৰি দি ললানিক (Henri De Laulanic ) নামৰ এজন ফৰাছী কৃষি বিজ্ঞানীয়ে দেশৰ কৃষক সকলৰ উন্নতিৰ অৰ্থে অহোপুৰুষাৰ্থ প্ৰয়াস কৰিছিল। আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁৱে এখন কৃষি বিশ্ববিদ্যালয় মাদাগাস্কাৰত স্থাপন কৰিছিল। এই বিশ্ববিদ্যালয়তে বিজ্ঞানী জনে শ্ৰী পদ্ধতিৰ আৱিষ্কাৰ কৰিছিল। ইংৰাজীত শ্ৰী হৈছে SRI । SRI- System of Rice Intensification. অসমীয়াৰ প্ৰতিশব্দ হৈছে - ধান খেতিত প্ৰৱলীকৰণ পদ্ধতি। পৰম্পৰাগত ভাবে কৰা খেতিৰ বিপৰীতে এই খেতিত অধিক লাভ হোৱা পৰিলক্ষিত হয়। যদি পৰম্পৰাগত ভাৱে কৰা খেতিত প্ৰতি বিঘাত ২ টন উৎপাদন হয়, তেন্তে শ্ৰী পদ্ধতিৰে কৰিলে প্ৰতি বিঘাত উৎপাদন হয় ৮ টন ধান। বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত এই নিয়ম বিয়পি পৰিছে। চীন, থাইলেণ্ড, ইণ্ডোনেছিয়া, কম্বোডিয়া, বাংলাদেশ, শ্ৰীলঙ্কা আৰু ভাৰতৰ বিভিন্ন ৰাজ্যত এই কৃষি পদ্ধতিৰে খেতি কৰে। আমাৰ দেশৰ দক্ষিণ ভাৰতত এই পদ্ধতি বেছি প্ৰয়োগ কৰা পৰিলক্ষিত হয়। ২০০৩ চনত অন্ধ্ৰপ্ৰদেশত পোনপ্ৰথম বাৰৰ বাবে পৰীক্ষামূলক ভাৱে এই কৃষি পদ্ধতিৰে ধান খেতি কৰি উৎসাহ জনক ফলাফল লাভ কৰিছিল। বৰ্তমান সময়ত ভাৰতৰ অন্যান্য ৰাজ্য - তামিলনাডু, ত্ৰিপুৰা, উৰিষ্যা , কৰ্ণাটক আদি ৰাজ্যৰ কৃষকসকলে এই পদ্ধতিৰে খেতি কৰি অধিক লাভৱান হোৱা দেখা গৈছে। অসমতো বিশেষকৈ নামনি অসমত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগেৰে ধান খেতি কৰা দেখা যায়।
এতিয়া আহো শ্ৰী পদ্ধতিনো কেনেকুৱা পদ্ধতি ? মনত ৰাখিব শ্ৰী পদ্ধতিৰ ধান খেতি বুলি ক'লে কোনো এটা নতুন জাত ব্যৱহাৰ কৰি ধান খেতি কৰাটো নুবুজায়। ই এটা এনে পদ্ধতি য'ত কম পানী, কম ৰাসায়নিক সাৰ আৰু দৰৱ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰ বিপৰীতে অধিক জৈৱিক সাৰ প্ৰয়োগৰ সহায়ত ধানৰ উৎপাদন বৃদ্ধি কৰিবলৈ প্ৰয়াস কৰা হয়। উচ্চ উৎপাদনক্ষম জাত এই পদ্ধতিত ব্যৱহাৰ কৰা হয় যদিও থলুৱা জাতৰ ধানৰ ক্ষেত্ৰতো এই নিয়ম প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি।
বীজ সঠিকভাৱে বাছনি আৰু পৰিশোধন প্ৰক্ৰিয়া হৈছে এই খেতিৰ মূল কাৰ্য।
শ্ৰী পদ্ধতিৰ সুবিধা:
১/ বিঘাত ১ কেজি ধানৰ বীজ প্ৰয়োজন। কাৰণ প্ৰতি একক মাটিত কঠিয়াৰ পৰিমাণ গোছাই প্ৰতি তেনেই কম লোৱা হয়।
২/ কম পৰিমাণৰ ৰাসায়নিক সাৰ আৰু কীটনাশক ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
৩/ উৎপাদন বৃদ্ধি। প্ৰতি বিঘা ধানত ১০ ৰ পৰা ১৬ মোন পৰ্যন্ত উৎপাদন।
৪/ পোক আৰু বেমাৰৰ আক্ৰমণ কিছু কম। কাৰণ ইয়াৰ গোছাবোৰ এটা নিৰ্দিষ্ট দূৰত্বত লগোৱা হয়।
৫/ শস্য চপোৱা সময় হ্ৰাস।
৬/ পানীৰ প্ৰয়োজন কম।
বৈশিষ্ট্য সমূহ :
১/ কঠিয়াৰ বয়স আঠৰ পৰা সোঁতৰ দিন হ'ব লাগে।
২/ সমদূৰত্ব- ১০ ইঞ্চিৰ পৰা ১০ ইঞ্চিৰ দূৰত্বত অৰ্থাৎ বৰ্গ আকাৰত কঠিয়াৰ পুলি মূল পথাৰত লগোৱা হয়।
৩/ ৮ ৰ পৰা ১২ দিনৰ ভিতৰত কঠিয়াৰ পুলি পথাৰত ৰোপন কৰিব লাগে।
৪/ গোছাই প্ৰতি মাত্ৰ এডাল কঠিয়া মূল পথাৰত ৰোৱা হয়।
৫/ জৈৱিক সাৰ প্ৰয়োগ কৰা হয়।
৬/ পোক পৰুৱা আৰু ধানৰ ৰোগ জৈৱিক পদ্ধতিৰ সহায়ত নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰি।
খেতিৰ বাবে কিদৰে আগবাঢ়িব লাগে:
১/ প্ৰথম বীজ বাচনি কৰি ইয়াক শোধন কৰিব লাগে
২/ কঠিয়া তলিৰ প্ৰস্তুতি সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগে
৩/ মূল পথাৰ তৈয়াৰ কৰিব লাগে
৪/ কঠিয়াৰ বয়স
৫/ কঠিয়া ৰুৱাৰ পদ্ধতি
৬/ পানী জমা হোৱাৰ ব্যৱস্থা আৰু অত্যধিক পানী উলিয়ায় দিয়াৰ সু-ব্যৱস্থা
৭/ বন-বাত সময়মতে নিয়নি কৰিব লাগে।
বীজ পৰিশোধনৰ প্ৰক্ৰিয়া:
১/ এটা কণী বা এটা আলু , এক কেজি নিমখ, ৩ লিটাৰ পৰিষ্কাৰ পানীত ১ কেজি বীজ টিয়াব লাগে। ২৪ ঘণ্টাৰ মূৰত টিওৱা বীজ উঠাই দি মাটিত মেলি দিব লাগে।
কঠিয়া তলিৰ প্ৰস্তুতি:
ট্ৰেকটৰ নতুবা গৰুৰ সহায়ত আপোনাৰ কঠিয়া তলিখন চহাব লাগে। কোনো বন বা জেং নথকা কৰি পৰিষ্কাৰ কৰি মাটি মিহি কৰি ল'ব লাগে। জৈৱিক সাৰ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে। কঠিয়াতলি শুকান অৱস্থাত বীজ সিঁচা হয়। কঠিয়াতলিত বীজ সিঁচাৰ পাছত ৰ'দ বৰষুণ , চৰাইৰ পৰা বচাবৰ বাবে ওপৰত এটা শুকান গোবৰ ছটিয়াই দিব লাগে। নতুবা ধানখেৰে জপাই দিব লাগে। বীজ অংকুৰিত হোৱাৰ পিছত খেৰবোৰ আঁতৰাই দিলে ভাল।
জৈৱিক সাৰ প্ৰস্তুতকৰণ:
১/ গোবৰ ৩ কেজি
২/ গৰুৰ মূত ৩ লিটাৰ
৩/ গুৰ ৬ গ্ৰাম
৪/ বেচন ৫০ গ্ৰাম
৫/ কেঁচু সাৰ ১ কেজি
৬/ প্ৰতি ৭০ লিটাৰ পানীত মিহলি কৰিব লাগে
৭/ ৩ বা ৪ দিনৰ পিছত কঠিয়া তলিত আৰু পথাৰত প্ৰয়োগ কৰিব লাগ।
চাফাই:
১/ প্ৰথম নিয়নি ১৫ দিনত কৰিব লাগে।
২/ দ্বিতীয় নিয়নি ৩০ দিনত কৰিব লাগে।
৩/ তৃতীয় নিয়নি ৪৫ দিনত কৰিব লাগে।
জলসিঞ্চন -
‘শ্ৰী’ পদ্ধতিৰ দ্বাৰা কৰা খেতিত পানী প্ৰয়োজন হয় কিন্তু অতিৰিক্ত নহয়। এই পদ্ধতিত পথাৰৰ ৰোৱা দৰাত পানী বন্ধ কৰি ৰখাৰ পৰিৱৰ্তে ৰোৱা দৰা পানীৰে সেমেকাই বা তিয়াই ৰখাতহে গুৰুত্ব দিয়া হয়। বৈজ্ঞানিক নিয়মমতে মাজে মাজে তিয়াই, মাজে মাজে শুকান কৰি ৰাখিলে শিপাই বতাহ পায়, লৌহ বিষক্ৰিয়াৰ অপকাৰ কমে আৰু শিপাৰ গঠন ভাল হয়।
উপসংহাৰ
আমাৰ কৃষক বন্ধুসকলে শ্ৰী পদ্ধতি থলুৱা জাতৰ ধান খেতিৰ পদ্ধতিতো প্ৰয়োগ কৰিব পাৰে। থলুৱা ধান খেতিত এই পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰিলে কৃষক বন্ধুসকল উপকৃত হ'ব বুলি ধাৰণা হয়। কাৰণ শ্ৰী পদ্ধতিৰ যি কঠিয়া ৰোপণ কৰাৰ নীতি-নিয়ম সেয়া অতি ভাল। আমাৰ থলুৱা খেতি ব্যৱস্থাত সাধাৰণতে কোনো বৈজ্ঞানিক ভিত্তিৰ নীতি নিয়মতকৈ পৰম্পৰাগত নিয়মহে মানি চলে। এনে নিয়ম বৰ্তমান সময়ত ত্যাগ কৰিবলৈ হ'ল। যুগৰ সৈতে মিলি যুগৰ নিয়মেৰে ধান খেতি কৰিলেহে কৃষকসকলে অধিক উৎপাদন পাবলৈ সক্ষম হ'ব।
প্ৰৱন্ধটো পঢ়ি ছোৱাৰ বাবে আপোনাক অশেষ আন্তৰিক ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰিছোঁ।
লেখক : দুদুল সোণোৱাল। আৰৈমূৰীয়া গাওঁ।
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
No comments:
Post a Comment
dudulsonowal32@gmail.com