(চৰ্তুদশ খণ্ড)
সত্যৰ সৈতে
মোৰ পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা
গান্ধীজীৰ আত্মজীৱনী।
মূল লেখক : মোহনদাস কৰমচাদ্ গান্ধী
অসমীয়া অনুবাদ : দুদুল সোণোৱাল
যোৱা খণ্ডৰ পিছৰ পৰা
.....তেওঁৰ ব্যৱসায়িক মেজৰ বস্তুবোৰৰ ভিতৰত কিছুমান ধৰ্মীয় কিতাপ আৰু তেওঁৰ ডায়েৰী পোৱা গৈছিল। তেওঁ নিজৰ ব্যৱসায় শেষ কৰাৰ লগে লগে ধৰ্মীয় কিতাপ বা ডায়েৰীখন খুলিলে। তেওঁৰ প্ৰকাশিত লিখনিৰ বেছিভাগেই এই ডায়েৰীৰ পৰা প্ৰজনন। যিজন ব্যক্তিয়ে লগে লগে ওজনযুক্ত ব্যৱসায়িক লেনদেনৰ বিষয়ে কথা পাতিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, তেওঁ আত্মাৰ লুকাই থকা বস্তুবোৰৰ বিষয়ে লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, স্পষ্টতঃ এজন ব্যৱসায়ী নহয় কিন্তু সত্যৰ পিছত এজন প্ৰকৃত সন্ধানী হ'ব পাৰে। আৰু মই তেওঁক এনেদৰে এবাৰ বা দুবাৰ নহয়, কিন্তু প্ৰায়ে ব্যৱসায়ৰ মাজত ঈশ্বৰৰ কামত নিমগ্ন হোৱা দেখিছিলো। মই কেতিয়াও তেওঁক তেওঁৰ সমতাৰ অৱস্থা হেৰুওৱা দেখা নাছিলো। কোনো ব্যৱসায় বা আন স্বাৰ্থপৰ টাই নাছিল যিয়ে তেওঁক মোৰ সৈতে বান্ধি ৰাখিছিল আৰু তথাপিও মই তেওঁৰ সৈতে নিকটতম সম্পৰ্ক উপভোগ কৰিছিলো। মই তেতিয়া এজন চমু বিহীন বেৰিষ্টাৰ আছিলোঁ আৰু তথাপিও যেতিয়াই মই তেওঁক দেখিছিলো, তেওঁ মোক এক গুৰুতৰ ধৰ্মীয় প্ৰকৃতিৰ কথোপকথনত নিয়োজিত কৰিব। যদিও মই তেতিয়া ঘূৰি ফুৰিছিলো আৰু ধৰ্মীয় আলোচনাত কোনো গুৰুতৰ আগ্ৰহ আছে বুলি ক'ব পৰা নাছিলোঁ তথাপিও মই তেওঁক আগ্ৰহৰ কথা কোৱা দেখিছিলো। মই তেতিয়াৰ পৰা বহুতো ধৰ্মীয় নেতা বা শিক্ষকক লগ পাইছো
মই বিভিন্ন ধৰ্মৰ মুৰব্বীসকলক লগ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছো আৰু মই ক'ব লাগিব যে ৰায়চান্দভাইয়ে কৰা ধাৰণাটো আন কোনেও মোৰ ওপৰত কেতিয়াও কৰা নাই। তেওঁৰ কথাবোৰ পোনপটীয়াকৈ মোৰ ঘৰলৈ গৈছিল। তেওঁৰ বুদ্ধিয়ে মোৰ পৰা তেওঁৰ নৈতিক আন্তৰিকতা আৰু মোৰ গভীৰতাত থকাৰ দৰে ইমান ডাঙৰ সন্মান কৰিবলৈ বাধ্য কৰিছিল যে তেওঁ কেতিয়াও স্বেচ্ছাই মোক বিপথে পৰিচালিত নকৰে আৰু সদায় তেওঁৰ আভ্যন্তৰীণ চিন্তাবোৰৰ ক্ষেত্ৰত মোক বিশ্বাস কৰিব।
সেয়েহে, মোৰ আধ্যাত্মিক সংকটৰ মুহূৰ্তত তেওঁ মোৰ আশ্ৰয় আছিল। আৰু তথাপিও তেওঁৰ প্ৰতি এই সন্মান থকা স্বত্বেও মই তেওঁক মোৰ গুৰু হিচাপে মোৰ হৃদয়ত সিংহাসনত অধিষ্ঠিত কৰিব নোৱাৰিলোঁ। সিংহাসনখন খালী হৈ আছে আৰু মোৰ সন্ধান এতিয়াও অব্যাহত আছে। মই গুৰুৰ হিন্দু তত্ত্ব আৰু আধ্যাত্মিক উপলব্ধিত তেওঁৰ গুৰুত্বত বিশ্বাস কৰো।মই ভাবো যে গুৰু অবিহনে প্ৰকৃত জ্ঞান অসম্ভৱ বুলি থকা মতবাদটোত যথেষ্ট সত্যতা আছে। এজন অসিদ্ধ শিক্ষক সাংসাৰিক বিষয়ত সহনীয় হ'ব পাৰে। কেৱল এটা নিখুঁত জ্ঞানগুৰু হিচাপে সিংহাসনত অধিষ্ঠিত হোৱাৰ যোগ্য। সেয়েহে, নিখুঁততাৰ পিছত নিৰন্তৰ প্ৰচেষ্টা কৰিব লাগিব। কিয়নো এজনে প্ৰাপ্য গুৰু পায়। নিখুঁততাৰ পিছত অসীম প্ৰচেষ্টা কৰাটো এজনৰ অধিকাৰ। এইটো ইয়াৰ নিজৰ পুৰস্কাৰ। বাকীখিনি ঈশ্বৰৰ হাতত আছে। ( Gnani:জ্ঞানী = এজন জ্ঞানী লোক, এজন প্ৰত্যক্ষকাৰী লোক) ।
সেয়েহে, যদিও মই গুৰু হিচাপে ৰায়চান্দভাইক মোৰ হৃদয়ৰ সিংহাসনত ৰাখিব নোৱাৰিলোঁ, আমি চাম যে তেওঁ বহু সময়ত মোৰ পথপ্ৰদৰ্শক আৰু সহায়ক আছিল। তিনিজন আধুনিকে মোৰ জীৱনত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে আৰু মোক আকৰ্ষিত কৰিছে: ৰয়চান্দভাই তেওঁৰ জীৱন্ত সম্পৰ্কৰ দ্বাৰা; টলষ্টয় তেওঁৰ কিতাপখনৰ দ্বাৰা ; ঈশ্বৰৰ ৰাজ্য আপোনাৰ ভিতৰত আছে; আৰু ৰাস্কিন তেওঁৰ এই শেষলৈকে। কিন্তু এইবোৰৰ অধিক তেওঁলোকৰ সঠিক স্থানত আছে।
২
মই কেনেকৈ জীৱন আৰম্ভ কৰিছিলোঁ
মোৰ ডাঙৰ ভায়জনে মোৰ ওপৰত যথেষ্ট আশা গঢ়ি তুলিছিল। সম্পদ আৰু নাম আৰু খ্যাতিৰ বাবে বিভেদ তেওঁৰ ভিতৰত বহুত ভাল আছিল। তেওঁ এজন দোষীৰ প্ৰতি উদাৰ এখন ডাঙৰ হৃদয়ৰ গৰাকী আছিল।
এইটো তেওঁৰ সৰল প্ৰকৃতিৰ সৈতে মিলি তেওঁৰ বহুতো বন্ধুৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল আৰু তেওঁলোকৰ জৰিয়তে তেওঁ মোক ব্ৰিফ পাব বুলি আশা কৰিছিল। তেওঁ এইটোও ধৰি লৈছিল যে মোৰ এটা দোলনা ৰখাৰ অনুশীলন থাকিব লাগে আৰু সেই প্ৰত্যাশাত, ঘৰৰ ব্যয়বোৰ শীৰ্ষ-গধুৰ হ'বলৈ অনুমতি দিছিল। তেওঁ মোৰ অনুশীলনৰ বাবে পথাৰখন প্ৰস্তুত কৰাত কোনো ধৰণৰ চেষ্টা ৰখা নাছিল।
মোৰ বিদেশ ভ্ৰমণক লৈ মোৰ জাতিত ধুমুহা এতিয়াও চলি আছিল। ই জাতিটোক দুটা শিবিৰত বিভক্ত কৰিছিল, যাৰ এটাত লগে লগে মোক পুনৰ ভৰ্তি কৰা হৈছিল, আনটোৱে মোক বাহিৰত ৰাখিবলৈ আগ্ৰহী আছিল | প্ৰাক্তনজনক সন্তুষ্ট কৰিবলৈ মোৰ ভাতৃয়ে ৰাজকোটলৈ যোৱাৰ আগতে মোক নাছিকলৈ লৈ গৈছিল, মোক পৱিত্ৰ নদীত গা ধুৱাইছিল আৰু ৰাজকোটত উপস্থিত হোৱাৰ পিছত, এটা জাতিগত নৈশভোজন দিছিল। মই এই সকলোবোৰ ভাল পোৱা নাছিলো। কিন্তু মোৰ প্ৰতি মোৰ ভায়েজনৰ প্ৰেম সীমাহীন আছিল আৰু তেওঁৰ প্ৰতি মোৰ ভক্তি ইয়াৰ অনুপাতত আছিল আৰু সেয়েহে মই যান্ত্ৰিকভাৱে তেওঁ বিচৰা ধৰণে কাম কৰিছিলো, তেওঁৰ ইচ্ছাক আইন হিচাপে লৈছিলো। জাতিটোত পুনৰ নামভৰ্তিৰ সমস্যাটো এনেদৰে ব্যৱহাৰিকভাৱে শেষ হৈছিল।
মই কেতিয়াও সেই শাখাটোত নামভৰ্তি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা নাছিলো যিয়ে ইয়াক অস্বীকাৰ কৰিছিল। বা মই সেই শাখাৰ কোনো মুৰব্বীৰ বিৰুদ্ধে মানসিক অসন্তুষ্টি অনুভৱ কৰা নাছিলো। এইবোৰৰ কিছুমানে মোক অপছন্দ বুলি গণ্য কৰিছিল, কিন্তু মই তেওঁলোকৰ অনুভূতিক আঘাত কৰাৰ পৰা নিষ্ঠুৰ ভাৱে আঁতৰি আছিলোঁ। মই বহিষ্কাৰৰ বিষয়ে জাতিগত নিয়মাৱলীক সম্পূৰ্ণসন্মান কৰিছিলো। এইবোৰঅনুসৰি মোৰ শহুৰেক আৰু শাহু আৰু আনকি মোৰ ভগ্নী আৰু ভায়েককে ধৰি মোৰ কোনো সম্পৰ্কই মোক মনোৰঞ্জন দিব নোৱাৰিলে; আৰু মই তেওঁলোকৰ ঘৰত পানী খোৱাৰ দৰে ইমান বেছি নকৰো। তেওঁলোক নিষিদ্ধকৰণৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ গোপনে প্ৰস্তুত আছিল কিন্তু মই ৰাজহুৱাভাৱে কৰিব নিবিচৰা এটা কাম গোপনে কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মোৰ সৈতে সহ্যৰ বিপৰীত দিশত গৈছিল।
মোৰ নিষ্ঠুৰ আচৰণৰ ফলস্বৰূপে মই কেতিয়াও জাতিৰ দ্বাৰা অসুবিধাত পৰাৰ সুযোগ নাপালোঁ; নহয়, মই শাখাটোৰ সাধাৰণ সংস্থাৰ পৰা স্নেহ আৰু উদাৰতাৰ বাহিৰে আন একো অনুভৱ কৰা নাই যি এতিয়াও মোক বহিষ্কৃত বুলি গণ্য কৰে। তেওঁলোকে আনকি মোক মোৰ কামত সহায় কৰিছে, মই জাতিৰ বাবে একো কৰিব বুলি আশা নকৰাকৈ। এইটো মোৰ দৃঢ় বিশ্বাস যে এই সকলোবোৰ ভাল বস্তু মোৰ কোনো প্ৰতিৰোধৰ বাবে নহয়।যদি মই জাতিটোক বিভক্ত কৰিলোঁহেঁতেন, যদি মই ইয়াক অধিক শিবিৰত বিভক্ত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিলো, যদি মই কেডমেনসকলক উত্তেজিত কৰিছিলো তেওঁলোকে নিশ্চিতভাৱে প্ৰতিশোধ ল'লেহেঁতেন আৰু ধুমুহাৰ পৰা পৰিষ্কাৰ হোৱাৰ পৰিৱৰ্তে, মই ইংলেণ্ডৰ পৰা আহি পোৱাৰ পিছত, নিজকে আন্দোলনৰ ঘূৰ্ণীত আৰু সম্ভৱতঃ অনুকৰণ ৰখা এটা দলত পাইছিলো।
মোৰ পত্নীৰ সৈতে মোৰ সম্পৰ্ক এতিয়াও মই বিচৰা ধৰণে নাছিল। আনকি মোৰ ইংলেণ্ডত থকাটোৱেও মোক ঈৰ্ষাৰ পৰা আৰোগ্য কৰা নাছিল। মই প্ৰতিটো সৰু বস্তুৰ সন্দৰ্ভত মোৰ স্কুৱেমিছনেছ আৰু সন্দেহঅব্যাহত ৰাখিছিলো আৰু সেয়েহে মোৰ সকলো লালিত আকাংক্ষা অসম্পূৰ্ণ হৈ আছিল। মই সিদ্ধান্ত লৈছিলো যে মোৰ পত্নীয়ে পঢ়া আৰু লিখা শিকিব লাগে আৰু মই তাইক তাইৰ পঢ়াত সহায় কৰিব লাগে কিন্তু মোৰ কামনা বাটত আহিছিল আৰু তাই মোৰ নিজৰ ত্ৰুটিৰ বাবে ভুগিব লগা হৈছিল। এবাৰ মই তাইক তাইৰ দেউতাকৰ ঘৰলৈ পঠিয়াই দিয়াৰ দৈৰ্ঘ্য লৈ গৈছিলো আৰু তাইক সম্পূৰ্ণৰূপে দুখী কৰাৰ পিছতহে তাইক ঘূৰাই পাবলৈ সন্মতি দিছিলো। মই পিছত দেখিছিলো যে এই সকলোবোৰ সম্পূৰ্ণৰূপে মোৰ ফালৰ পৰা বিশুদ্ধ আছিল।
মই শিশুসকলৰ শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত সংস্কাৰৰ পৰিকল্পনা কৰিছিলো। মোৰ ভায়েকৰ সন্তান আছিল আৰু মোৰ নিজৰ সন্তান আছিল যিটো মই ইংলেণ্ডলৈ যোৱাৰ সময়ত ঘৰত এৰি গৈছিলো এতিয়া প্ৰায় চাৰিজনৰ লৰা আছিল। এই সৰু ল'ৰা ছোৱালীবোৰক শাৰীৰিক ব্যায়াম শিকোৱা আৰু তেওঁলোকক কঠোৰ কৰি তোলা আৰু তেওঁলোকক মোৰ ব্যক্তিগত নিৰ্দেশনাৰ সুবিধা দিয়াটো মোৰ ইচ্ছা আছিল। ইয়াত মোৰ ভায়েকৰ সমৰ্থন আছিল আৰু মই কম বেছি পৰিমাণে মোৰ প্ৰচেষ্টাত সফল হৈছিলো। মই শিশুসকলৰ সংগ বহুত ভাল পাইছিলো আৰু তেওঁলোকৰ সৈতে খেলা আৰু ধেমালি কৰাৰ অভ্যাস আজিলৈকে মোৰ লগত আছে। মই তেতিয়াৰ পৰাই ভাবিআহিছো যে মই শিশুৰ এজন ভাল শিক্ষক বনাব লাগে।
খাদ্য সংস্কাৰৰ প্ৰয়োজনীয়তা স্পষ্ট আছিল। চাহ আৰু কফিয়ে ইতিমধ্যে ঘৰত তেওঁলোকৰ ঠাই পাইছিল। মোৰ ভাতৃয়ে ভাবিছিল যে মোৰ উভতি অহাৰ সময়ত মোৰ বাবে এক প্ৰকাৰৰ ইংৰাজী পৰিৱেশ সাজু ৰখাটো উপযুক্ত আৰু সেই শেষৰ ক্ৰোকাৰী আৰু এনে ধৰণৰ বস্তু, যিবোৰ কেৱল বিশেষ অনুষ্ঠানৰ বাবে ঘৰত ৰখা হৈছিল, এতিয়া সাধাৰণ ব্যৱহাৰত আছিল। মোৰ সংস্কাৰে সমাপ্তিৰ স্পৰ্শ দিছিল। মই ওটমিল পাৰিজ প্ৰৱৰ্তন কৰিছিলো আৰু কোকো চাহ আৰু কফিৰ সলনি আছিল। কিন্তু সঁচাকৈয়ে ই চাহ আৰু কফিৰ সংযোজন হৈ পৰিছিল। বুট আৰু জোতা ইতিমধ্যে তাত আছিল। মই ইউৰোপীয় পোছাক যোগ কৰি ইউৰোপীয় সংবেদন সম্পূৰ্ণ কৰিছিলো।
এনেদৰে খৰচ বাঢ়ি গৈছিল। প্ৰতিদিনে নতুন বস্তু যোগ দিয়া হৈছিল। আমি আমাৰ দুৱাৰত এটা বগা হাতী বান্ধিবলৈ সফল হৈছিলোঁ। কিন্তু কেনেকৈ উইথেল বিচাৰি পোৱা গৈছিল? ৰাজকোটত অনুশীলন আৰম্ভ কৰাৰ অৰ্থ নিশ্চিত উপহাস হ'লহেঁতেন। মোৰ কোনো যোগ্য ভাকিলৰ জ্ঞান নাছিল আৰু তথাপিও মই তেওঁৰ মাচুলৰ দহগুণ পৰিশোধ কৰিব বুলি আশা কৰিছিলোঁ! কোনো গ্ৰাহকে মোক জড়িত কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত মূৰ্খ নহ'ব। আৰু এনে ধৰণৰ এটা বিচাৰি উলিওৱা হ'লেও মই মোৰ অজ্ঞতাত অহংকাৰ আৰু প্ৰৱঞ্চনা যোগ দিব লাগে নেকি আৰু মই পৃথিৱীৰ ওচৰত পৰিশোধ কৰা ঋণৰ বোজা বৃদ্ধি কৰিব লাগে নেকি ?
বন্ধুবৰ্গই মোক উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ অভিজ্ঞতা লাভ কৰিবলৈ, ভাৰতীয় আইন অধ্যয়ন কৰিবলৈ আৰু মই যি পাৰে সেয়া প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিবলৈ কিছু সময়ৰ বাবে বোম্বাইলৈ যাবলৈ পৰামৰ্শ দিছিল। মই পৰামৰ্শটো গ্ৰহণ কৰিছিলোঁ আৰু গৈছিলো।
বোম্বাইত মই মোৰ দৰে অক্ষম ৰান্ধনীৰ সৈতে এটা ঘৰ আৰম্ভ কৰিছিলো। তেওঁ এজন ব্ৰাহ্মণ আছিল। মই তেওঁক সেৱক হিচাপে নহয় কিন্তু ঘৰৰ সদস্য হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিলো। তেওঁ নিজৰ ওপৰত পানী ঢালিব কিন্তু কেতিয়াও ধুব নোৱাৰিব। তেওঁৰ ধুতি লেতেৰা আছিল আৰু লগতে তেওঁৰ পবিত্ৰ সূতাও আছিল আৰু তেওঁ শাস্ত্ৰৰ পৰা সম্পূৰ্ণৰূপে নিৰ্দোষ আছিল। কিন্তু মই কেনেকৈ এজন ভাল ৰান্ধনী পাম? "বাৰু, ৰবি শংকৰ," (সেইটো তেওঁৰ নাম আছিল) মই তেওঁক সুধিছিলো, "আপুনি ৰান্ধিব নাজানিব পাৰে কিন্তু নিশ্চিতভাৱে আপুনি আপোনাৰ সন্ধ্যাৰ প্ৰাৰ্থনাৰ সম্পৰ্কে(দৈনিক উপাসনা) ইত্যাদি জানিব লাগিব। "
" সন্ধ্যা, ছাৰ! হালটো আমাৰ সন্ধ্যা আৰু আমাৰ দৈনন্দিন ৰীতি-নীতি হ'ল কোৰখন। মই এনেধৰণৰ ব্ৰাহ্মণ। মই আপোনাৰ দয়াত জীয়াই থাকিব লাগিব। অন্যথা কৃষি অৱশ্যে মোৰ বাবে আছে।"
গতিকে মই ৰবি শংকৰৰ শিক্ষক হ'ব লাগিছিল। মোৰ ওচৰত যথেষ্ট সময় আছিল। মই নিজে ইংৰাজৰ পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাৰ প্ৰৱৰ্তন কৰিলোঁ। মই এটা ষ্টোভত বিনিয়োগ কৰিছিলো আৰু ৰবি শংকৰৰ সৈতে পাকঘৰটো চলাবলৈ আৰম্ভ কৰিছিলো। ইণ্টাৰডাইনিং সম্পৰ্কে মোৰ কোনো স্ক্ৰুপল নাছিল, ৰবি শংকৰেও একো নাপালে আৰু সেয়েহে আমি একেলগে আনন্দেৰে আগবাঢ়িলোঁ। তাত মাত্ৰ এটা বাধা আছিল। ৰবি শংকৰে লেতেৰা হৈ থাকিবলৈ আৰু খাদ্যঅপৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখিবলৈ শপত খাইছিল !
কিন্তু মোৰ বাবে বোম্বাইত চাৰি বা পাঁচ মাহতকৈ অধিক সময় ৰখাটো অসম্ভৱ আছিল, ক্ৰমান্বয়ে বৰ্ধিত ব্যয়ৰ সৈতে বৰ্গীকৰণ কৰিবলৈ কোনো উপাৰ্জন নাছিল। এনেদৰেই মই জীৱন আৰম্ভ কৰিছিলো। মই বেৰিষ্টাৰৰ বৃত্তিটো এটা বেয়া কাম বহুত দেখুৱাইছিলোঁ আৰু কম জ্ঞান পাইছিলো। মই মোৰ দায়িত্বৰ এক চূৰ্ণবিচূৰ্ণ অনুভূতি অনুভৱ কৰিছিলো।
আগলৈ......
পঢ়ি ছোৱাৰ বাবে আপোনাক ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰিছোঁ। - দুদুল সোণোৱাল।
No comments:
Post a Comment
dudulsonowal32@gmail.com